Όλοι μιλάμε για Ανακύκλωση. Ανακύκλωση, όμως, σημαίνει ότι ένα χρησιμοποιημένο προϊόν αποσυντίθεται σε πρώτες ύλες που ανακτώνται προς επαναχρησιμοποίηση στην παραγωγή νέων προϊόντων. Η ανακύκλωση, ωστόσο, δεν αναφέρεται σε καθετί.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάνουν λόγο και χαράσσουν πολιτική εδώ και χρόνια για την κυκλική οικονομία, η οποία είναι μια πιο αποτελεσματική και φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική λύση σχετικά με την παραδοσιακή γραμμική οικονομία, στην οποία κατασκευάζουμε, χρησιμοποιούμε, απορρίπτουμε και εξαντλούμε πόρους. Η κυκλική οικονομία έρχεται ως απάντηση στη φιλοδοξία για αειφόρο ανάπτυξη· φαίνεται να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ανησυχία για την εξάντληση των φυσικών πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Η γενική της αρχή υιοθετεί την απλή ιδέα ότι τα συστήματά μας θα έπρεπε να λειτουργούν όπως οι οργανισμοί: επεξεργαζόμαστε, δηλαδή, τα συστατικά, ώστε να επιστρέφουν στον «κύκλο της ζωής», και πετυχαίνουμε η αξία των προϊόντων, των υλικών και των πόρων να παραμένει στην οικονομία όσο το δυνατόν περισσότερο και η παραγωγή αποβλήτων να περιορίζεται στο ελάχιστο· γιατί, ό,τι προηγουμένως θεωρείτο ως “απόβλητο”, τώρα μπορεί να μετατραπεί σε πρώτη ύλη! Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι μια εταιρεία στη Γαλλία μαζεύει τα λύματα από τις χημικές τουαλέτες στα εκατοντάδες φεστιβάλ της χώρας και βγάζει φώσφορο για χρήση στις αγροτικές καλλιέργειες!
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2015, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, ώστε να ενισχύσει εκ νέου την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις και να αναπτύξει μια ανταγωνιστική οικονομία με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και αποδοτική αξιοποίηση των πόρων. Έτσι, στην ΕΕ το 2016 οι τομείς που σχετίζονταν με την κυκλική οικονομία απασχολούσαν περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια εργαζομένους, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 6% σε σύγκριση με το 2012. Μάλιστα, για την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία, και κατά την περίοδο 2016-2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε ποσό συνολικού ύψους άνω των 10 δισ. ευρώ!
Στη χώρα μας, όμως, ποιος γνωρίζει για την κυκλική οικονομία; Πόσο «έπαιξε» στα κανάλια το θέμα αυτό; Πού να πάρει, άλλωστε, σειρά από τις «σημαντικές» ειδήσεις που παρουσιάζουν κάθε μέρα ή τις δακρύβρεχτες σειρές (ελληνικές και τουρκικές) ή τους ποικίλους διαγωνισμούς; —ειρήσθω εν παρόδω, οι διαγωνισμοί είναι καλοί, αλλά δεν είναι το άπαν, ώστε να μονοπωλούν τον τηλεοπτικό χρόνο!
Πληροφορούμαστε, βεβαίως, ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημοσίευσε τον Δεκέμβριο 2018 την Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία, που συνάδει με την ευρωπαϊκή στρατηγική. Μάλιστα, το 1ο Forum Κυκλικής Οικονομίας πραγματοποιήθηκε στις 8 και 9 Απριλίου 2019, στην Αθήνα, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ). Εκπρόσωποι δε της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόνισαν ότι η Ελλάδα ανήκει στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν και υλοποιούν Στρατηγική Κυκλικής Οικονομίας, με τον Α΄ Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Franz Timmermans, να επισημαίνει ότι “Αξίζουν έπαινοι στην Ελλάδα, διότι είναι από τις πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνέταξε Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία, που είναι καίριας σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Η αποφασιστικότητα στην εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας θα είναι το κλειδί για την επιτυχία της οικονομίας σας. Τώρα είναι η ώρα”.
Το ερώτημα, πάντως, παραμένει: ασχέτως εάν έγιναν κάποιες φιέστες για την κυκλική οικονομία, πόσα χρήματα εισέρρευσαν στη χώρα από την ΕΕ, πόσες θέσεις εργασίες δημιουργήθηκαν, πόσο ήταν το κέρδος ως τώρα; Γιατί από λόγια… έχουμε χορτάσει!
