Εθνεγερσία! Και τότε και τώρα και πάντοτε!
Τα ακόλουθα εορταστικά αποσπάσματα, μεταφρασμένα στην σύγχρονη δημοτική γλώσσα, προέρχονται από τα «Προλεγόμενα» του τέταρτου τόμου του έργου «Δοκίμιον Ιστορικόν περί τής Ελληνικής Επαναστάσεως», του Ιωάννη Φιλήμονος, και γράφτηκαν στις 15 Οκτωβρίου 1861.
«Πόσος πατριωτισμός αναζωογονούσε τους ανθρώπους εκείνης της εποχής!».
«Ο πόλεμος των Ελλήνων ήταν πόλεμος υπεροχής στις αρχές και στα ήθη, και γι’ αυτό ενώπιόν τους υποχωρούσαν – όπως το σκοτάδι ενώπιον του φωτός – οι ορδές των βαρβάρων, αν και ήταν καλύτερα οπλισμένες».
«Η φωνή της υπόδουλης θρησκείας και πατρίδας αντηχούσε μέσα στην καρδιά τους, η οποία καιγόταν από την φλόγα του πατριωτισμού και της αγάπης προς την ελευθερία».
«Αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται κυρίως στην πανίσχυρη βοήθεια του ύψιστου Θεού, άρα στον υπέρ πίστεως και πατρίδος ενθουσιασμό των Ελλήνων, καθώς και στην τεράστια ανάπτυξη των πατριωτικών αρετών. Κύρια αποστολή τους κατά το έτος 1821 ήταν και το ξεκίνημα και η διατήρηση – έναντι οποιουδήποτε κινδύνου – της Επανάστασης, ακόμη και σε μικρότερη περιφέρεια. Το κατόρθωμα ήταν μεγάλο».
«Γι’ αυτό, οι από αιώνες απόλεμοι – στην πλειοψηφία τους – Έλληνες εξασκήθηκαν στην χρήση των όπλων, έλαβαν στρατιωτικό θάρρος μέσα στο πεδίο του Άρη και έμαθαν να περιφρονούν τους Τούρκους, επιβάλλοντας σε αυτούς φρίκη και τρόμο, μερικές φορές και μόνον με την παρουσία τους. Μήπως δεν αποτελεί κακό η ξένη, άγρια και πολύχρονη τυραννία;».
«Κάτω από την σημαία της ελευθερίας, μόνον η πολεμική ανδρεία διακρινόταν ως το αντικείμενο των ζωηρότερων επαίνων, μόνον η μεγαλοψυχία ως δόξα, και ο θάνατος ως μακαριότητα».
«Οι νησιώτες της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών, μέχρι και της Κάσου, σαν μικρογραφία, θαυμάστηκαν όχι μόνον ως τολμηροί στρατιώτες της θάλασσας, αλλά και ως ασύγκριτοι πατριώτες στις χρηματικές θυσίες».
«Και οι Σουλιώτες, που αποτελούσαν την φημισμένη πολεμική ακρόπολη της ελληνικής Ηπείρου, όσο λίγοι ήταν αριθμητικά, τόσο ισχυροί ήταν στρατιωτικά, και σε τίποτε δεν υστέρησαν τότε έναντι της παλαιότερης ελληνικότητας και πολεμικής δόξας τους».
«Σε κάθε πόλεμο κατά της τυραννίας, οι επαναστάτες συνήθως τείνουν στα άκρα, διαπράττοντας άδικες σφαγές και εξαιρετικά απάνθρωπες ωμότητες. Αλλά στην Επανάσταση της Ελλάδας συνέβη το εντελώς αντίθετο. Ενώ οι επαναστάτες κήρυξαν τον πόλεμο μόνον εναντίον της τυραννικής εξουσίας, οι Τούρκοι τον κήρυξαν εναντίον ολόκληρου του ελληνικού έθνους, και επιπλέον εναντίον όλων των ομόδοξων λαών, σε όποια εθνότητα και αν ανήκαν. Επομένως, ενώ οι επαναστάτες πολεμούσαν μόνον τους ένοπλους Τούρκους, οι Τούρκοι έσφαζαν, λήστευαν και κατέστρεφαν και τους άοπλους Έλληνες, και μαζί με αυτούς και τους Βούλγαρους και τους Μαυροβούνιους και τους Κροάτες και άλλους. Ποτέ οι Έλληνες δεν πασσάλωσαν Τούρκους, δεν τους έψησαν ζωντανούς, δεν τους βασάνισαν, δεν απαγχόνισαν – θριαμβολογώντας – αιχμαλώτους από τα επικάρσια των πλοίων, όπως έκαναν οι Τούρκοι».
«Γι’ αυτούς τους λόγους είναι ασύγκριτη η ηθική υπεροχή των επαναστατών κατά των τυράννων».
Αγαπητή αναγνώστρια, αγαπητέ αναγνώστη, μία Πατρίδα θα παραδώσουμε στις νεότερες γενιές και μία ψυχή θα παραδώσουμε στον Θεό. Ας είναι και οι δύο ελεύθερες και φωτεινές!
Χρόνια Πολλά και Νικηφόρα!
