anstamatopoulos@yahoo.gr
Οι Έλληνες αρχαιολόγοι θα πρέπει να συμβάλλουν στην προστασία, μελέτη και ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου της Κυρηναϊκής, στην -σήμερα- σπαρασσόμενη από τον πόλεμο Λιβύη. Με την παρέμβασή μας αυτή, απευθυνόμαστε στο επίσημο Ελληνικό Κράτος, στην ελλαδική και ελληνική επιστημονική κοινότητα, στους φιλέλληνες επιστήμονες και στους ειδικούς περί την ελληνική αρχαιότητα – καθώς και στην διεθνή κοινότητα, τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και ιδίως την ΟΥΝΕΣΚΟ: “Μην εγκαταλείπετε στην τύχη, τον πόλεμο, τις καταστροφές και το σκοτάδι την αρχαιολογική κληρονομιά της Κυρηναϊκής στην Λιβύη”!
Όπως γνωρίζει κάθε μελετητής του αρχαίου κόσμου, η ανατολική ακτή της Λιβύης, που ονομάζεται Κυρηναϊκή, ήταν ένας από τους κύριους προορισμούς του ελληνικού αποικισμού. Η πρωτεύουσά της, Κυρήνη, ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη του ελληνικού κόσμου και συνέβαλε πολύ στην πνευματική ζωή της εποχής, με ποιητές όπως ο Εύγαμων ο Κυρηναίος και ο Καλλίμαχος και με σπουδαίους επιστήμονες, όπως ο Ερατοσθένης. Ακόμη και στην ύστερη αρχαιότητα, η Κυρήνη έδωσε έναν σπουδαίο άνθρωπο της διανόησης: τον Συνήσιο.
Η επιτόπια έρευνα στην ανατολική Λιβύη διεξήχθη τον 19ο αιώνα κυρίως από τους Βρετανούς, γι ‘αυτό το Βρετανικό Μουσείο έχει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές αρχαιοτήτων της Λιβύης στον κόσμο.
Όταν η Λιβύη έγινε ιταλική αποικία, το 1912 οι Ιταλοί έγιναν πρωταγωνιστές των ανασκαφών και της μελέτης των αρχαιοτήτων στην περιοχή, δίνοντας έμφαση ειδικά στα ρωμαϊκά μνημεία, σύμφωνα με την ιταλική προπαγάνδα της εποχής που αναδείκνυε την δόξα της Ρώμης.
Μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο, η έρευνα στον τομέα αυτό είχε πολλούς πρωταγωνιστές: το Πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο συνέχισε την μελέτη των προηγούμενων γενεών Ιταλών επιστημόνων της Κυρήνης, αλλά οι γαλλικές και βρετανικές αποστολές συνέβαλαν επίσης πολύ στη γνώση της αρχαίας Κυρηναϊκής.
Εν τω μεταξύ, μια γενιά εξαιρετικών αρχαιολόγων της Λιβύης μας έρχεται στο μυαλό: αναφέρουμε εδώ ενδεικτικά τον Δρα Χαφέντ Βάλντα (Dr. Hafed Walda), ο οποίος αναδείχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολόγους στη Λιβύη.
Με τον Λιβυκό πόλεμο του 2011 και το μεταγενέστερο χάος στο οποίο βυθίστηκε αυτή τη χώρα, οι εργασίες και οι μελέτες των λιβυκών αρχαιοτήτων συρρικνώθηκαν πολύ. Ωστόσο, χάρη στις φιλικές σχέσεις της Γαλλίας με την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης, μια γαλλική αποστολή συγκροτήθηκε εκ νέου για να εργαστεί στην Κυρηναϊκή.
Ώρα για θετική δράση
Κατά τη γνώμη μας, λαμβανομένων υπόψη των φιλικών σχέσεων των Ελλήνων με τον Λιβυκό Λαό στο σύνολό του, η Ελλάδα, ως επίσημο κράτος και ως επιστημονική κοινότητα, πρέπει να κάνει το ίδιο. Πρέπει άμεσα να προετοιμάσει μια διεπιστημονική αποστολή για την Κυρηναϊκή και να εξαντλήσει όλα τα καλόπιστα διπλωματικά μέσα, ώστε αυτή να γίνει εκεί δεκτή, τόσο από την επίσημα αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση της Λιβύης, όσο και από τις δυνάμεις του Στρατηγού Χαφτάρ.
Η Ελληνική Αποστολή για την Λιβύη οφείλει να έχει ως κύρια εντολή (mandate) την -σε συνεργασία με τις αρχές του κράτους της Λιβύης- προστασία, μελέτη και ανάδειξη των αρχαιοτήτων και δη των ελληνικών. Ο πόλεμος και οι καταστροφές που επαπειλούνται μπορούν να επιφέρουν καταστροφή και φθορές του αρχαιολογικού αποθέματος. Η παράνομη αφαίρεση και το λαθρεμπόριο αρχαίων υπήρξε ανέκαθεν μια από τις μάστιγες του πολέμου, του εμφυλίου πολέμου και των επιχειρήσεων ξένων στρατευμάτων σε χώρες με μεγάλη ιστορία και αρχαιολογικό πλούτο στα χώματά τους.
Άλλες κυβερνήσεις το θεωρούν σκόπιμο και συμφέρον να παρεμβαίνουν με επιτόπια παρουσία εντεταλμένων και στρατευμάτων τους σε χώρες που σπαράσσονται από τον πόλεμο και την εμφύλια διαμάχη. Η Ελλάδα δεν πρέπει επ΄ουδενί και με καμία πρόφαση να ακολουθεί το παράδειγμα αυτό. Πιστεύουμε πως οι Ελληνίδες και οι Έλληνες συγκλίνουν στην μεγάλη τους πλειοψηφία στο να προτιμούν η δική τους χώρα, το δικό τους κράτος και η δική τους επιστημονική κοινότητα να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στα εδάφη των λαών που τις προσκαλούν με κύριο και δεσμευτικό σκοπό να προστατεύσουν, να συμβάλλουν στην μελέτη και να αναδείξουν την κληρονομιά από το παρελθόν στον δικό τους τόπο.
Την δημόσια έκκληση υπογράφουν ο Αντόνιο Κόρσο, Δρ. Αρχαιολογίας και ο Ιωάννης Νασιούλας, Δρ. Κοινωνιολογίας.
