anastopoulos@politispress.gr
Ξημερώματα 28 Οκτωβρίου του 1940:
Ο Μουσολίνι απέστειλε τελεσίγραφο με τον Ιταλό Πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, στον Ιωάννη Μεταξά. Απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία, λιμάνια και αεροδρόμια για τις ανάγκες ανεφοδιασμού στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.
Ο Μεταξάς μετά την ανάγνωση του μηνύματος είπε στον πρέσβη «Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο».
Ο διάλογος από τα αρχεία σε ελεύθερη απόδοσης είναι κάπως έτσι:
–Μεταξάς: Λοιπόν, έχουμε πόλεμο
–Γκράτσι: Όχι απαραίτητα εξοχότατε. Η ιταλική κυβέρνηση ελπίζει ότι θα αποδεχτείτε τους όρους της.
–Μεταξάς: Λέτε ότι θα επιτεθείτε σε λιγότερο από τρεις ώρες. Ακόμα και να το ήθελα, πιστεύετε ότι σ’ αυτό το διάστημα προλαβαίνω να ξυπνήσω τον βασιλιά και να τον ενημερώσω; Να ειδοποιήσω τον Υπουργό Στρατιωτικών και το Γενικό Επιτελείο Στρατού; Να παρθούν όλες οι σχετικές αποφάσεις; Έστω ότι γίνονται όλα αυτά, ποια είναι τα στρατηγικά σημεία που θέλει να καταλάβει η κυβέρνησή σας;
–Γκράτσι: Δεν έχω ιδέα.
–Μεταξάς: Όχι… Είναι απαραίτητο. Έχουμε πόλεμο…
Ο Γκράτσι ένιωσε ντροπή, όπως έγραψε ο ίδιος. Με ευλάβεια υποκλίθηκε στον Έλληνα πρωθυπουργό και έφυγε με το κεφάλι σκυμμένο.
100.000 Ιταλοί, και όχι μόνο, στρατιώτες είχαν συγκεντρωθεί στην Αλβανία, και πίστευαν ότι ήταν θέμα ωρών ο πόλεμος. Η Ελλάδα αντιστάθηκε και στις 14 Νοεμβρίου αρχίζει η αντεπίθεση των ελληνικών στρατευμάτων, απελευθερώνοντας όλη σχεδόν την Βόρεια Ήπειρο: Άγιοι Σαράντα, Πόγραδετς, Αργυρόκαστρο, Χιμάρα. Οι Έλληνες πολεμούσαν σαν λιοντάρια, σαν ένας άνθρωπος, ξεσηκώθηκαν για να υπερασπισθούν το πάτριο έδαφος. Τότε ξαναζήσαμε αρχαίες ημέρες δόξας, όταν ο στρατός μας, με τη δύναμη του Θεού και με οδηγήτρια την Θεοτόκο, νίκησε τους άδικους επιδρομείς. Ήταν ένας πόλεμος πραγματικά ιερός, που μας τον επέβαλαν οι ισχυροί της γης και υποχρεωθήκαμε να τον σηκώσουμε. Και τον σηκώσαμε με γενναιότητα και αυτοθυσία.
Οι Ιταλοί ρεζιλεύτηκαν και ζήτησαν τη βοήθεια του συμμάχου τους, Χίτλερ. Έτσι τον Απρίλιο του 1941 η ναζιστική Γερμανία επιτίθεται κατά της Ελλάδας. Και στη δεύτερη αυτή εισβολή οι Έλληνες απάντησαν και πάλι «ΟΧΙ», γράφοντας αυτή τη φορά την εποποιία των Οχυρών του Μεταξά κατά μήκος των συνόρων στη Μακεδονία.
Το έπος του 1940 γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε ο πρώτος εορτασμός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Γίνονταν ομιλίες από τους φοιτητές, ενώ μίλησε για την επέτειο την παραμονή και ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο οποίος αρνήθηκε να κάνει μάθημα την ημέρα της επετείου με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο. Στην δεύτερη επέτειο το 1942, ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγματος με πρωτοβουλία αντιστασιακών οργανώσεων.
Για πρώτη φορά η επέτειος γιορτάστηκε επίσημα στις 28 Οκτωβρίου 1944 με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Η Εκκλησία της Ελλάδος αποφάσισε, το 1952, η γιορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου να μεταφερθεί στις 28 Οκτωβρίου, αφού η Παναγία προστατεύει και βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό στον πόλεμο της Αλβανίας. Η ημερομηνία αυτή καθιερώθηκε να εορτάζεται στην Ελλάδα και την Κύπρο κάθε χρόνο, ως επίσημη εθνική εορτή και αργία. Επίσης, σε πολλές χώρες του κόσμου, ελληνικές κοινότητες γιορτάζουν την Επέτειο του «ΌΧΙ».
Δεν θα πρέπει να πέφτουμε στην παγίδα, του εάν το ΟΧΙ το είπε ο Μεταξάς όπως έχει καθιερωθεί στην Ιστορία ή του ότι το ΟΧΙ το είπε ο λαός. Τα επιχειρήματα εκατέρωθεν πολλά, που δεν έχει νόημα να αναλύσουμε.
Όμως μην αμαυρώνουμε και αυτή την περίοδο του Αγώνα των Ελλήνων στο Αλβανικό Μέτωπο, με τους χιλιάδες ήρωες που έδωσαν την ψυχή τους, με τους νεκρούς που πολλοί έχουν μείνει στις αφιλόξενες πλαγιές των βουνών και με τους τραυματίες νέους που πολλοί από αυτούς έμειναν ανάπηροι.
Ας συμφωνήσουμε όλοι ότι είμαστε υπερήφανοι για το ΟΧΙ της Ελλάδος, το 1940.
Διαβάστε επίσης:
27 Οκτωβρίου: Ημέρα μνήμης με κατάθεση στεφάνων στον Άγνωστο Στρατιώτη
