“Λίγες σκέψεις για τις σχέσεις Κλήρου και Επανάστασης.” – Του Λάμπρου Παπαδή

Τις προηγούμενες ημέρες παρατήρησα κατ’επανάληψη κείμενα και αναρτήσεις στο Facebook, σε σχέση με την μνήμη και τον Θάνατο του Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε’ και θυμήθηκα έτσι τον λόγο που στην Β’ Λυκείου απειλήθηκα από την ίδια μου την φιλόλογο, πως το απολυτήριο μπορεί εύκολα να γίνει ένα μακρινό όνειρο…Στους διαδρόμους του σχολείου υπήρχαν δίπλα από τα κάδρα των Ελλήνων Αγωνιστών και το κάδρο του Πατριάρχου Γρηγορίου, ίσως ομολογώ να ήμουν από τους λίγους στο σχολείο μου που ήξεραν το όνομα του, τον ρόλο του και την δράση του, πέραν από το ποιον προπονητή πήρε η Μπαρτσελόνα το καλοκαίρι…

Στο πρόχειρο διαγώνισμα ιστορίας με θέμα την προσφορά του κλήρου στην επανάσταση, εγώ παρέθεσα την στάση του ανώτερου κλήρου που αφόρισε την Ελληνική Επανάσταση, μέσω επίσημων αποφάσεων της Πατριαρχικής συνόδου και μάλιστα κατονόμασα το όνομα του Πατριάρχη, που στεκόταν δίπλα στα υπερήφανα κάδρα των αγωνιστών. Τα γραπτά όμως μένουν Εκτός από τον αφορισμό, ο Γρηγόριος Ε’ είχε αποστείλει και δύο ακόμη εγκυκλίους: Μία ανοιχτή επιστολή για να διαβαστεί στους κληρικούς και μία ακόμη εμπιστευτική προς τους Μητροπολίτες, εν αγνοία του Σουλτάνου, την οποία φυσικά κανένας δεν τον υποχρέωσε να συντάξει.

“Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή αυτής σκιάν με τόσα ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των, με τας περιουσίας και καταστάσεις, και με την ύπαρξιν της τιμής των, και κατ’ εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία.

Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των ομογενών μας υπηκόων της, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους.”.
Γρηγόριος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, νέας Ρώμης και Oικουμενικός Πατριάρχης.

Η ερώτηση της φιλολόγου μου ήταν που διάβασα όλες αυτές τις βλακείες και η απάντηση η δική μου ήταν :” Το κείμενο αναφέρεται στο βιβλίο Ιστορίας του Ιωάννη Φιλήμονος, του 1856. Φυσικά αυτό το κείμενο δεν διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία…”.”Δηλαδή δεν σκέφτηκες ότι μπορεί να θέλησε να συντάξει τις επιστολές για να παραπλανήσει τον Σουλτάνο και να γλιτώσει τον εκεί πληθυσμό..;” Ήταν η ερώτηση της στην συνέχεια.

”Όχι… Σκέφτηκα ότι η καταγωγή του ήταν από την Δημητσάνα της επαρχίας Γορτυνίας του Νόμου Αρκαδίας, που αποτέλεσε ένα από τα πιο μαχητικά κέντρα της Επαναστάσεως σε όλο τον Μοριά. Σκοπός των επιστολών του μάλλον ήταν να επηρεάσει τον Χριστιανικό πληθυσμό της Πελοποννήσου ως συντοπίτης, ώστε να φοβηθούν για την έκβαση της Εξέγερσης και να μην ακολουθήσουν τους Αγωνιστές.

Είναι ο ίδιος άνθρωπος που αφόρισε τον Ρήγα Φεραίο και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη…. Και το κάδρο αυτού του ανθρώπου στέκεται δίπλα στα κάδρα των αγωνιστών στον διπλανό διάδρομο.. Και εγώ είναι ανιστόρητος…; ”Βάλε μυαλό νεαρέ μου γιατί το απολυτήριο θα γίνει μακρινό όνειρο για ‘σένα… Τ’ άκουσες..; ” (*Φεβρουάριος 2003).