Ποιητική Οδύσσεια 2020 Ελλάδα-Τυνησία / Συνέντευξη: Αικατερίνη Βλαχοπαναγιώτου–Μπατάλια , Πρόεδρος του Δ.Σ. της Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών

Καλημέρα! Η σημερινή καλεσμένη του P.E.R.S.O.N.A.L.I.T.I.E.S.  κατάγεται από τα βόρεια διαμερίσματα του χάρτη, την αγαπημένη Πιερία και είναι ιδιαίτερη, πολυσχιδής, χαρισματική και της αρέσει να κινείται ανθρωποκεντρικά. Στα χιλιόμετρα ζωής που έχει διανύσει, συναντά κανείς, την επιμονή, το χαμόγελο, την προσφορά, τη φιλοσοφία, τη νομική, τη λογιστική μα πάνω από όλα την αγάπη που τρέφει προς τον άνθρωπο και δη το δημιουργικό! Κοντά μας η Αικατερίνη Βλαχοπαναγιώτου –Μπατάλια ,Πρόεδρος του Δ.Σ. της Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών,Πολιτικός Επιστήμονας, Εκπαιδευτικός, Οικονομολόγος.
σε μία ξενάγηση ψυχής που όπως πρεσβεύει και ο τίτλος : ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑ 2020 ΕΛΛΑΔΑ- ΤΥΝΗΣΙΑ πρόκειται να μας ταξιδέψει σε πολύ βαθιά νερά.

 

Τι είναι ποίηση; Όταν ακούτε αυτή τη λέξη σε διαφορετικές γλώσσες, χαμογελάτε; Μπορούμε να πούμε ειδικά στις μέρες μας ότι είναι το φάρμακο, η ίαση της ψυχής μας για τον επιδραστικό χαρακτήρα που έχει; Η ποίηση και ο άνθρωπος είναι ζωντανοί οργανισμοί; Υπάρχει συνήχηση;

Η ποίηση είναι η έμμετρη μορφή του Λογοτεχνικού λόγου. Επειδή είναι μύχια έκφραση, κάθε ένας έχει δικό του ορισμό για το τι είναι ποίηση. Ο κάθε δημιουργός ποιητής χρησιμοποιεί την προσωπική του φαντασία για να δημιουργήσει συναισθήματα. Είναι το αρχαιότερο είδος του λογοτεχνικού λόγου το οποίο θα υπάρχει, όσο υπάρχει ζωή, ήλιος, θάλασσα, ουρανός. Το ζήτημα είναι από πια μεριά τα κοιτάζεις, τα ερευνάς.
Η ποίηση ταλαντεύεται ανάμεσα στο αιώνιο και στο εφήμερο, ακροβατεί ανάμεσα στο αναλλοίωτο και στο μεταβαλλόμενο, στο αθάνατο και στο θνητό. Και ίσως τελικά η ποίηση να είναι, το μυστικό προγεφύρωμα ανάμεσα σ’ αυτούς τους δυο κόσμους. Ένα πάντως είναι σίγουρο: Άλλοι τη βλέπουν ως φάρμακο, ως ίαση ψυχής κι άλλοι ως μια πράξη απόγνωσης. ‘Άλλοι και τα δύο. Η ποίηση και η τέχνη είναι γενικά ενέργεια εξυγιαντική.

«Οι στίχοι είναι εργαλεία που δουλεύουν το χώμα» όπως είπε και ο Γιάννης Ρίτσος. Άλλοι είναι όπλα στραμμένα στην καρδιά μας, άλλοι καλπάζουν μέσα στο χρόνο ή είναι σαν αργυρές κλωστές στα καμπανάκια των άστρων για να δονήσουν τον ορίζοντα και άλλοι καταδεικνύουν τη θέση μας ως στρατιώτες που λένε παρόν στο πρώτο κάλεσμα της εποχής μας που είναι σε συνεχή βάρδια και που μας θέλουν υπεύθυνους αρχηγούς μπροστά στις στρατιές των στίχων μας.
Η ποίηση μας διεγείρει τον Έρωτα και την προθυμία για τα ωραία πράγματα, γι΄ όλα αυτά που ανάγονται στην ενασχόληση της αρετής, της αρετής όμως που μας αποσπά από την ανθρώπινη φύση και μας οδηγεί στη θεία Ουσία, στη γνώση και στην απόκτηση της θείας αρετής.
Τον ποιητή, τον ενδιαφέρει η αλήθεια του όντος κάτω από το φως της οποίας ο εξωτερικός κόσμος παίρνει καινούργια μορφή. Ασφαλώς και υπάρχει συνήχηση μεταξύ της ποίησης και του ανθρώπου. Τα ποιήματα είναι ζωντανοί οργανισμοί, συνέχεια ρέουν και δημιουργούν καινούργια σχήματα, ήχους και εικόνες όπως ο άνθρωπος πορεύεται σε αιώνια κίνηση στην πορεία του χρόνου παλεύοντας με το θάνατο να φθάσει την αιωνιότητα.

 Ο Σαρλώ συνήθιζε να λέει την παρακάτω ατάκα: Γελάω για να μην κλάψω. Οι ποιητές κάνουν το ίδιο; Είναι μία μορφή επανάστασης η ανήσυχη δημιουργία τους;

Ο Τσάρλιν Τσάπλιν «Σαρλώ» είπε πολλές σοφές κουβέντες μέσα από την πείρα της ζωής του. Δε ξέρω αν όλοι οι ποιητές γελούν για να μην κλάψουν. Είναι θέμα χαρακτήρα. «Για να γελάσεις πραγματικά, πρέπει να είσαι ικανός να παίξεις με τον πόνο σου» ομολογεί ο ίδιος ο Σαρλώ σε άλλη ρήση. Η διαχείριση λοιπόν του πόνου προϋποθέτει άλλη παιδεία, και η αποτύπωση του πόνου σε στίχους δε ξέρω αν είναι συνταγή γέλιου. Το κλάμα σύμφωνα με τους ψυχολόγους είναι μια ένδειξη ότι ο άνθρωπος είναι συναισθηματικά φορτισμένος.
Υπάρχουν όμως και δυνατοί. Βρίσκουν αμέσως τους κατάλληλους μηχανισμούς άμυνας, προσπερνούν τις δυσκολίες και καταφεύγουν στο γέλιο και προχωρούν. Το σώμα μας επειδή δε μπορεί να διαχειριστεί μια συναισθηματική φόρτιση προσπαθεί να την αποβάλει ενίοτε μέσω του γέλιου.
Είναι βέβαιο, ο ποιητής ενσαρκώνει την τεράστια υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου, κάνει την επανάσταση του στα κακώς κείμενα της βιωτής. Ο Σωκράτης είπε: «Διαπίστωσα πως δεν είναι η σοφία που κάνει τους ποιητές να γράφουν ποιήματα, αλλά ένα είδος ενστίκτου ή ενόρασης, όπως έχουν οι μάντεις ή οι προφήτες, που μεταφέρουν τα θεϊκά μηνύματα, χωρίς καν να ξέρουν το νόημά τους. Κάνουν ο καθείς μέσα από τους στίχους του την επανάσταση του».

Ο Πολιτισμός από άνθρωπο προς άνθρωπο μεταλαμπαδεύει το εσωτερικό φως και βγάζει στην επιφάνεια ευγενή κράματα, υπομονής, επιμονής κ.ο.κ. Τι είδους μέταλλα έχει βγάλει η λεκτική σκαπάνη της ψυχής σας;

Μέσα από την πολυετή μου θητεία στη ζωή συνειδητοποίησα τις αρχές πάνω στις οποίες είναι ανάγκη να επενδύω για να μπορώ να τείνω προς την ολοκλήρωση. Αυτές πρέπει να είναι η Γνώση, η Ηθική -Κοινωνική Αρετή και το Κάλλος. Αυτά αποτελούν τα ευγενή μέταλλα τα οποία πρέπει να αποταμιεύω καθημερινά για να έχει νόημα η ύπαρξη μου, να πλουτίζεται το θησαυροφυλάκιο της ψυχής μου. Είναι αναλλοίωτα στο χρόνο. Από αυτά τα μέταλλα φωτίζεται η ψυχή μου με δύναμη και αντοχή. Ο άνθρωπος που αγαπάει και πιστεύει σ΄ αυτό που κάνει, ζει όρθιος με την ψυχή του. Ο συνεχής αγώνας δίνει νόημα στη ζωή μου, δεν προλαβαίνω να δω τη φθορά και φτάνοντας στο τέρμα του βίου μου σαν τον αθλητή που πέφτει επιτέλους, ελπίζω να μπορέσω να αναπαυθώ στη χαρά της νίκης.

Πώς νιώσατε την πρώτη φορά που σας αποκάλεσε κάποιος ποιήτρια;

Προβληματίστηκα. Το χρέος άρχισε να με βαραίνει πιο πολύ.
Μπορώ εγώ να ελαφρώσω τον ανθρώπινο πόνο;
Να μεγαλώσω την ελπίδα, τη χαρά της ζωής;
Να κάνω τον σκυφτό άνθρωπο να κοιτάξει ψηλά;
Να προτρέψω την αλήθεια;
Είναι καλλίτερα να είμαι μόνο ποιήτρια του εαυτού μου σκέφτηκα. Μία πολίτης που ανησυχεί και που θαυμάζω τους ποιητές.

Από πού εμπνέεστε;

Εμπνέομαι από το ωραίο, το καλό, το κακό, την αλήθεια, το ψέμα, από την απεραντοσύνη της θάλασσας, του Ουρανού, της Ελλάδας. Από το φεγγάρι όλων των ανθρωπιστικών αξιών, του Ομήρου, των αρχαίων τραγικών, του Γκαίτε, του Σολωμού, του Παλαμά, του Βάρναλη, του Ρίτσου, του Σεφέρη και τόσων άλλων.

Είμαι Ελληνίδα θα πει; 

Είμαι Έλληνας θα πει… έχω Ελληνική ταυτότητα η οποία προήλθε από την παγκοσμιότητα έργων πολιτισμού Ελλήνων.

Σήμερα, στο Πνευματικό Κέντρο Αθηνών, Ακαδημίας 50- αίθουσα Αντώνη Τρίτση, στις 18:00 η ώρα θα παρουσιάσετε την κοινή Ανθολογία: Ποιητική Οδύσσεια 2020 ανάμεσα σε Τυνήσιους και Έλληνες Λογοτέχνες. Πώς νιώθετε για αυτό;

Δεν ήταν κάτι εύκολο, αλλά χάριν στους ικανούς συνεργάτες μου και στην προσήλωση στο στόχο καταφέραμε να οργανώσουμε κάτι πολύ μεγάλο με υπόβαθρο τον ανθρώπινο πολιτισμό, αυτόν που ξεπερνά σύνορα, όρια και αγκαλιάζει απλά και ουσιαστικά τις ψυχές. Αυτόν τον πολιτισμό που είναι η κινητήριος δύναμη να πραγματώνεις τα όνειρα σε αισθήσεις. Θα πω ότι αισθάνομαι πολύ μεγάλη χαρά, αλλά και πολύ μεγάλη ευθύνη!

Ποιητική Οδύσσεια 2020 Ελλάδα Τυνησία

 

 

Όταν ξεκίνησε όλη αυτή η διμερής όμορφη συνεργασία, ανάμεσα σε Τυνησία και Ελλάδα, Ελλάδα και Τυνησία… Πιστεύατε ότι κάποια στιγμή θα φτάνατε να διοργανώσετε από κοινού μία τόσο μεγάλη καλλιτεχνική εκδήλωση; Τελικά, τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να τολμούν; Επόμενο βήμα της συνεργασίας σας; Τι σημαίνει αυτό, τόσο για τους Τυνήσιους δημιουργούς, όσο και για τους Έλληνες;

Η συνεργασία αυτή διακατέχεται από αυξημένο δημιουργικό πνεύμα για να παράγουμε πολιτισμό, να προωθήσουμε και να συμπλέξουμε τον τρόπο σκέψης των δύο λαών Ελλάδος -Τυνησίας. Από τη θέση της Προέδρου του Πολιτιστικού Φορέα της Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (και Καλλιτεχνών)–΄΄Δ.Ε.Ε.Λ.’’, εκφράζω τις ευχαριστίες μας στον Δρ. Abdullah Gasmi για την εμπιστοσύνη του να επιλέξει να συνεργαστεί μαζί μας και τον συγχαίρουμε για την πρωτοβουλία του να προβεί σε αυτήν την έκδοση, λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη σημασία που έχει η προβολή των σκέψεων, της ποίησης, της Λογοτεχνίας, των Πολιτισμών, των αναγεννησιακών στοιχείων για την ανάπτυξη αντιστάσεων στο πνεύμα υλοφροσύνης που επιβάλλεται σήμερα. Εύχομαι να επισκεφτώ την Τυνησία, να γνωρίσω από κοντά τους ανθρώπους της.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και η Διευθύντρια Γραμμάτων Σίσσυ Παπαθανασίου μου διαβεβαίωσαν ότι θα είναι δίπλα μας σ΄ αυτήν τη δράση, θα είναι δίπλα μας σε κάθε τι που προάγει τις πολιτισμικές αξίες, τα Ελληνικά Γράμματα, την Τέχνη.
Απόδειξη τούτων και η απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη να μας ενισχύσει οικονομικά για την έκδοση της Διεθνούς επετειακής Ανθολογίας της Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών [& καλλιτεχνών] Ελλάδα «200 χρόνια από την επανάσταση του 1821».
Γιατί στα αλήθεια οι Τυνήσιοι ποιητές έχουν και αυτοί τα ίδια ιδανικά. Αναζητούν τη μακαριότητα όπως είπε ο Έλιοτ για την καταξιωμένη Ποίηση για την ουσία της.

– Οι άνθρωποι τολμούν από αγάπη για τον άνθρωπο, για τη φιλία, για την ειρηνική συμβίωση, να δουν τον κόσμο από τη σφαίρα του ιδεατού.
Ο πρώτος καρπός της συνεργασίας μας είναι η Ανθολογία με τον τίτλο «Ποιητική Οδύσσεια 2020 Ελλάδα –Τυνησία» και αμέσως ήρθε στα χείλη όλων ο Όμηρος, η Οδύσσεια τα ατελείωτο ταξίδι της Ιθάκης. Επίκαιρο και σήμερα. Αυτό κάνουν οι συνεργασίες εμπνέονται από κλασικά έργα, τα αναλλοίωτα στο χρόνο.
Αυτός είναι ο ρόλος της Ανθολογίας μας. Μέσα από το πνευματικό ταξίδι της Δημιουργίας λειτουργεί καταλυτικά στον εμπλουτισμό του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου, διευρύνει τα οράματα και τη φαντασία του για μια δημιουργική ζωή, βάζει το λιθάρι της στον πολιτισμό και αποτελεί ένα ακόμα λυχνάρι με Απολλώνιο Φως Φιλίας-Ειρήνης-Συνεργασίας-Συναδέλφωσης στον κόσμο της Λογοτεχνίας της εποχής μας.
– Ακόμη συγχαίρουμε όλους τους συμμετέχοντες Πνευματικούς Δημιουργούς, οι οποίοι έχοντας δύναμη στην πολυμορφία της εκφραστικότητας και εσωτερικό φως, μπορούν να αξιοποιούν και την πιο απλή ποιητική έκφραση. Εξαντλούν όλα τα σχήματα λόγου, δίνουν το βάρος τους στις παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις, στη ροή των εικόνων, στο εναλλασσόμενο ύφος, στις ηχοποιητικές λέξεις, στην υπερβολή και μέσα στους βαθυστόχαστους δυναμικούς στίχους τους, υμνούν την αγάπη, την ελπίδα, τη λογική, τις λέξεις, το εγώ, τα όνειρα, την ελευθερία του νου και της ψυχής, τη νοσταλγία της νιότης, το χρέος, τη δουλεία, τον εξαγνισμό της ψυχής, την υστεροφημία, τη φύση, τις μικρές προσωπικές συνήθειες της ζωής τους, που την καθορίζουν.

Ο νομπελίστας Έλληνας ποιητής Γεώργιος Σεφέρης γράφει:
«Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα
και τι θα γινόμασταν, αν η πνοή μας λιγόστευε ;»
Μέσα σ΄ αυτούς τους στίχους κρύβεται η αξία κάθε πνευματικής δημιουργίας, μικρής- μεγάλης η οποία ταυτίζεται με την ανάσα, με τη ζωή και με το ταξίδι για την Ιθάκη της Αθανασίας. Για αυτό καλούμε όλους τους φίλους να αγκαλιάσουν απόψε τη γιορτή της λογοτεχνίας και της ποίησης , μέσα από μία διαφορετική ματιά.

Covid-19 / 2020/. Έχουμε την ευκαιρία να συναντηθούμε με τον εαυτό μας. Τρομάξατε, το βάλατε στα πόδια ή συζητήσατε; Τι σας δίδαξε όλο αυτό;

Η περίοδος του covid-19 ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τον σήμερα κόσμο μας. Αναπτύχθηκαν αλλιώτικα αισθήματα, απόγνωσης, αβεβαιότητας για το μέλλον και φάνηκε πόσο αντέχει καθένας τον εαυτό του, το σύντροφο του, τη ζωή του. Για μένα προσωπικά η μέρα περνούσε γρήγορα. Χαίρομαι να είμαι μόνη με τον εαυτό μου, να γράφω, να διαβάζω. Κατά μια έννοια βολεύτηκα.
Όμως το θέμα του covid-19 μας έκανε όλους να σκεφτούμε το περιβάλλον, πόσο ανάγκη έχουμε να επιστρέψουμε στη φύση, να εναρμονίσουμε τα θέλω μας με τη δική της ομοιόσταση. Μου ήρθαν στο νου μου τα επίκαιρα λόγια του Κομφούκιου, ως επιτακτική ανάγκη του σήμερα:

«Με τη δύναμη της βούλησης, ο άνθρωπος αλλάζει τον εαυτό του.
Με τη δύναμη της αγάπης, ο άνθρωπος αλλάζει τους άλλους.
Με τη δύναμη της σκέψης, ο άνθρωπος αλλάζει τον κόσμο.»

Στις μέρες μας, περισσότερο από ποτέ ζούμε μαζί με ψηφιακά μέσα τεχνολογίας, που υποστηρίζουν και το έργο προβολής της συγγραφικής δραστηριότητάς μας. Νιώθετε όμως, ότι χάσαμε τον έλεγχο; Η οθόνη σιγά σιγά με σταθερά βήματα πάει να αντικαταστήσει τη σκέψη, το συναίσθημα και τις αισθήσεις. Πώς νιώθετε για αυτό; 2060… Πώς φαντάζεστε τους ποιητές στο μέλλον και πόσο θα έχει ενισχυθεί η μεταξύ σας συνεργασία;

Σήμερα ο άνθρωπος έχει κατακλυσθεί από την παροχή κατευθυνόμενης γνώσης των ψηφιακών μέσων τεχνολογίας. Ο Φρειδ. Νίτσε αναφέρει για αυτό το φαινόμενο: «Οι εποχές της θεληματικής και της εξαναγκαστικής εξημέρωσης ως προς τον άνθρωπο (πολιτισμός) ήταν εποχές διωγμού των πιο διανοητικών και των πιο τολμηρών….».
Θέλει πολύ προσοχή για να μπορέσει ο νους να αντιληφθεί την κατευθυνόμενη συνήθεια. Θέλω να πιστεύω ότι δεν έχουμε χάσει τη μπάλα ακόμα, αλλά είμαστε πολύ κοντά. Τα πάντα εξαρτώνται από την παιδεία που θα παρέχουμε στις νέες γενιές. Το κράτος είναι υπεύθυνο για αυτό μαζί με το κοινωνικό και το πνευματικό επίπεδο της οικογένειας. Όλα θέλουν το μέτρο τους.
Έχουν όμως πολλές δυνατότητες τα multimedia. Η δύναμη της πληροφόρησης είναι πολύ μεγάλη και μας τα παρουσιάζουν όλα πάντοτε με απόλυτη ακρίβεια καθ΄ όσον « Μια εικόνα χίλιες λέξεις». Με το πάτημα του κλικ έχεις μπροστά σου όλο τον κόσμο, σε επικοινωνιακή διάδοση της οικουμενικότητας του πολιτισμού… Πιστεύω πως οι ποιητές και το 2060 θα αρέσκονται να έχουν το χαρτί για να αποτυπώσουν τις σκέψεις τους, να αφήσουν τη γραφή τους στις επόμενες γενιές… Ο ρόλος του βιβλίου και η αξία του δε μπορούν να εξαφανιστούν από τη ζωή μας και θα επέλθει πνευματική οπισθοδρόμηση αν αρκεστούμε μόνο στην ηλεκτρονική ανάγνωση, μόνο στην ηλεκτρονική παιδεία.

Έχετε την ευκαιρία να συναντήσετε πίσω στο χρόνο τον εαυτό σας έφηβο, έφηβη …τι του/της λέτε; Τι συμβουλή θα δίνατε στο νεαρότερο εαυτό σας;

Δε ξέρω αν θα του έδινα συμβουλές. Όλα πρέπει να γίνονται στον κατάλληλο χρόνο. Δεν μπερδεύονται τα θέλω και δραττόμενα στην κάθε ηλικία. Άλλα θέλει να κάνει ο νέος, άλλα ο ηλικιωμένος, άλλα ο γέρος. Όλα έχουν την αξία τους. Μόνο το σώμα δεν έπρεπε να γεράζει. Έπρεπε να έχει τη δύναμη και την αντοχή του νέου. Ίσως να ήθελα πιο πολύ χρόνο, να κάνω πιο πολλά πράγματα, για ότι έκανα δεν έχω μετανιώσει σε γενικές γραμμές στη ζωή μου.

Περιγράψτε μας 5 από τις αξίες του ηθικού σας κώδικα ως ποιήτρια, ως άνθρωπος, ως φιλόζωος και ως φυσιοδίφης…

Αγάπη, εναρμόνιση στη φύση, αυτογνωσία, σεβασμός στις αναλλοίωτες αξίες της ζωής, της αλήθειας, του καλού, του αγαθού.