anastopoulos@politispress.gr
Όταν ζούμε συνεχώς με την αίσθηση ότι κάποιος κίνδυνος παραμονεύει, εμφανίζεται ο φόβος, κάνοντας το σώμα και τον εγκέφαλο να αντιδράσουν, μπαίνοντας σε μία από τις τρεις καταστάσεις άμυνας, που είναι η επίθεση, η φυγή και το πάγωμα. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο φόβος, όπως όλα τα συναισθήματα, είναι απαραίτητος για τη ζωή μας, αν και οι αρνητικές και καταστροφικές σκέψεις γίνονται τελικά εθισμός.
Πολλές καταστάσεις στρες, προκαλούν φόβο. Με τα χρόνια και την επανειλημμένη έκθεση σε αυτές τις στρεσογόνες εμπειρίες συνηθίζουμε να ζούμε με μια από τις τρεις άμυνες και να θεωρούμε την αντίδραση μας αυτή φυσιολογική. Το σώμα μας γεμίζει με τις ορμόνες του στρες και με τον καιρό γινόμαστε επιθετικοί ή αποσυρόμαστε και τελικά χάνουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και τους άλλους ανθρώπους. Βλέπουμε ανθρώπους με βαθιά τραύματα και ανεπεξέργαστα συναισθήματα φόβου να ψάχνουν απεγνωσμένα για εχθρούς, γεγονός που τελικά τους γεμίζει άγχος.
Τι διαφορά όμως έχει ο φόβος από το άγχος? Μιλάμε για δύο συναισθήματα πολύ κοντινά, που όμως έχουν μια σημαντική διαφορά. Ο φόβος είναι συναίσθημα που προκύπτει από έναν ορατό κίνδυνο που έρχεται. Στο τώρα υπάρχει μια άμεση απειλή και νιώθουμε φόβο. Το άγχος είναι το συναίσθημα που προκύπτει από έναν κίνδυνο που αναμένεται, από την σκέψη ότι τα πράγματα ίσως δεν πάνε καλά.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown παρατηρήθηκε διπλασιασμός του καταθλιπτικού συναισθήματος και στα δύο φύλλα. Σημειώθηκε μία αιφνίδια και απότομη μεταβολή της καθημερινότητας, αλλά δεν υπήρχε γνώση για το τι ακριβώς συμβαίνει. Eίδαμε αλλαγές στη συμπεριφορά, Ειδικά των εφήβων, οι οποίες εντάθηκαν στο δεύτερο lockdown.
Παρατηρήθηκε ένα υπερβολικό άγχος, κάποιες φοβίες, μια μορφή καταθλιπτικού συναισθήματος που σχεδόν διπλασιάστηκε και το κυριότερο, ένα αίσθημα παραίτησης και έλλειμμα προοπτικής. Πολλά κορίτσια παρουσίασαν μία εσωτερίκευση και σε κάποιες περιπτώσεις εμφάνισαν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως ο αυτοτραυματισμός, που έφτασε το 10% σύμφωνα με τα στατιστικά από τη διεθνή βιβλιογραφία. Ενώ τα αγόρια είχαν μία επιθετικού τύπου εξωστρεφή συμπεριφορά, και υπήρξαν και επεισόδια ενδοοικογενειακά, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον τους. Επίσης είδαμε αρκετά φαινόμενα συζυγοκτόνων ανδρών, που σκότωσαν τις γυναίκες τους, με κύριο αίτιο, τη ζήλεια.
Είναι αναμενόμενο οι άνθρωποι να αισθάνονται άγχος και ανησυχία. Οι κοινές αντιδράσεις των ατόμων παρουσιάζουν φόβο να αρρωστήσουν και να πεθάνουν, όμως αποφεύγουν την νοσοκομειακή και υγειονομική φροντίδα λόγω του φόβου μόλυνσης κατά την διάρκεια της περίθαλψης. Παρουσιάζουν επίσης Φόβο να μην μπορούν να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, με το να μην είναι σε θέση να εργαστούν κατά την περίοδο της καραντίνας, είτε λόγω υγείας, είτε λόγω πιθανής απώλειας εργασίας. Πάντα υπάρχει ο φόβος του κοινωνικού αποκλεισμού αν νοσήσει κάποιος και ακόμη μεγαλύτερος φόβος, εξαιτίας του αισθήματος αδυναμίας προστασίας των αγαπημένων τους προσώπων.
Στο όνομα της ενημέρωσης του κόσμου, επί ενός αγνώστου ουσιαστικά αντικειμένου και η ασταμάτητη προβολή από τα ΜΜΕ παραπλανητικών, εκφοβιστικών ειδήσεων, απορυθμίζουν τον εγκέφαλό μας, με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν την υγεία μας. Από την άλλη μεριά, προκειμένου να πειστεί ο κόσμος για την αναγκαιότητα των εμβολιασμών και η σχεδόν καθημερινή εξαγγελία από την κυβέρνηση αλλοπρόσαλλων κατασταλτικών μέτρων κατά της πανδημίας, δημιουργούν κύμα αντιδράσεων μιας και μέσα από συνθήκες τρομοκρατίας και πανικού θυσιάζονται ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες, δημιουργώντας σε όλους καταστάσεις πανικού.
Πλέον η νέα κατάσταση, εκτός από τη μεταδοτικότητα της ιού που μας τρομοκρατεί, ούτως ή άλλως, βγάλαμε καβούκια και κλειστήκαμε μέσα σε αυτά. Μάθαμε να ζούμε λίγο, σταματήσαμε να ονειρευόμαστε και ξεχάσαμε να αγαπάμε.
Φοβόμαστε να κοιτάξουμε τον διπλανό μας, πόσο μάλλον να τον αγγίξουμε, να τον αγκαλιάσουμε, να τον φιλήσουμε. Περνάμε αυτή την κατάσταση ο καθένας μόνος του και μένουμε με το ερώτημα, πώς φτάσαμε ως εκεί.
Αυτό που λείπει είναι η ψυχική ηρεμία. Η ψυχική ηρεμία που χάθηκε σε οθόνες, υπολογιστές και σε κλειστές πόρτες. Γεμίσαμε τη ζωή μας με απογοήτευση, από φιλίες που χάθηκαν, από έρωτες που ήταν «λίγοι» και από ανθρώπους που δώσαμε πολλά και άξιζαν ελάχιστα.
Και λυπόμαστε. Μαζί με όλα τα άλλα, μας καταλαμβάνει και η λύπη. Όμως η λύπη, είναι δυνατό συναίσθημα. Τις περισσότερες φορές κλαις , που σημαίνει ότι νιώθεις. Όταν μένεις παγερά αδιάφορος για τα πάντα, είσαι στο στάδιο της κατάθλιψης με παντελή απουσία συναισθήματος. Και όπως είπε και ο J.K. Rowling απουσία του συναισθήματος, σημαίνει απουσία της ελπίδος.
