dr.karagiozidis@hotmail.com
Το ψέμα είναι τριών ειδών, έλεγε ο Μαρκ Τουέιν. Το απλό ψέμα, το βαρύ ψέμα και η στατιστική. Το τελευταίο βέβαια, είναι κλάδος της μαθηματικής επιστήμης. Η στατιστική επιχειρεί με τα αντίστοιχα εργαλεία, και όταν αναφέρεται στις φυσικές έρευνες, τα αποτελέσματά της είναι αρκετά αξιόπιστα. Όταν όμως αφορά στις πολιτικές δημοσκοπήσεις, αρχίζει να εμφανίζεται το πρόβλημα. Και αυτό, διότι εκεί χάνεται συχνά η επιστημονική ειλικρίνεια, τόσο στην διάρκεια της έρευνας, όσο και στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
Πράγματι, έχουμε ακούσει πολλές φορές για “πληρωμένες δημοσκοπήσεις”, όπου παραποιείται η πραγματικότητα και τα αποτελέσματα αποκλίνουν από τις τάσεις που επικρατούν. Μια τέτοια εταιρία, φυσικά χάνει το κύρος της, αλλά.. το χρήμα- πάνω από όλα. Υπάρχει όμως και το άλλο. Οι εταιρίες, αλλά και οι πελάτες τους ελπίζουν, ότι ερμηνεύοντας την παραποιημένη πραγματικότητα, όπου επιστρατεύονται τα αντίστοιχα ΜΜΕ, οι δημοσιογράφοι και οι αναλυτές, θα μπορέσουν να δημιουργήσουν στον κόσμο την εντύπωση, ότι τα πράγματα είναι ακριβώς έτσι, όπως παρουσιάζονται. Δηλαδή στην στατιστική ως επιστήμη (επιχειρεί με μαθηματικά εργαλεία) εισχωρεί και το απλό, αλλά και το βαρύ, ανάλογά με την κατάσταση, ψέμα. Θα έλεγα ότι η λίστα του Τουέιν πρέπει να συμπληρωθεί με τέταρτο είδος- το μείγμα των πρώτων τριών.
Τελευταία ακούγονται πολλά και διάφορα για εκλογές, και άρχισαν να βγαίνουν και οι πρώτες δημοσκοπήσεις. Πρόσφατα διάβαζα μια από αυτές, όπου δίνονται κάποια ποσοστά στα κόμματα, προερχόμενα από τα αποτελέσματα της έρευνας. Αυτό που εντυπωσίασε, ήταν ο σχολιασμός- “ξεκάθαρο προβάδισμα κατά 11,5 μονάδες…”, λες και είναι δύσκολο να αφαιρέσει κανείς τους αριθμούς του πρώτου και του δεύτερου κόμματος. Αλλά,.. είπα την λέξη “εντυπωσίασε”!.. Εκεί είναι το κόλπο και η ουσία!..
Ας αφήσουμε στην άκρη το γεγονός, ότι κάθε έρευνα στη χώρα μας αναφέρεται σε δείγμα περίπου χιλίων ατόμων. Είναι ένα πράγμα, που το επιβάλλουν τα μαθηματικά. Αυτό όμως σημαίνει, ότι σε ένα άλλο δείγμα τα αποτελέσματα (μιλώ για ειλικρινείς προσεγγίσεις) θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να δώσουν στο ίδιο κόμμα προβάδισμα, ας πούμε τριών μονάδων. Ποιος θα ήταν ο αντίστοιχος σχολιασμός;;;..
Ας δούμε τώρα και την φράση ” Ο καταλληλότερος πρωθυπουργός”. Συγγνώμη, καταλληλότερος μεταξύ ποιων;.. Των αρχηγών των 5 κομμάτων της Βουλής, που ο καθένας απλά παίζει τον ρόλο του;.. Και γιατί να μην αλλάξουμε το ερώτημα, και αντί για την λέξη “καταλληλότερος” να λέμε “κατάλληλος για πρωθυπουργός”, και στην λίστα των ονομάτων να υπάρχει και η επιλογή ” κανένας εκ των παραπάνω”;.. Βλέπετε, η μορφή του ερωτήματος δημιουργεί και το αποτέλεσμα!..
Η αποχή του πάνω από 50% των ψηφοφόρων από τις εκλογές, που παρατηρούμε εδώ και πολλά χρόνια, τα λέει όλα. Είμαι μακράν της σκέψεις, ότι μπορούμε γρήγορα να διορθώσουμε τα πράγματα. Είναι πρώτα από όλα θέμα Παιδείας, και μάλλον δεν βαδίζουμε σε αυτό τον δρόμο. Αν μπορούσαμε όμως να βγάλουμε το ψέμα από την επιστήμη, τότε οι όποιες εκλογές, πέρα από απλό δικαίωμα, θα ήταν μια πραγματική γιορτή της δημοκρατίας…
