Ο Ακαδημαϊκός Αλέξιος Παναγόπουλος, καθηγητής νομικής σχολής FPSP Πανεπιστημίου Ούνιον, Νίκολα Τέσλα στο Βελιγράδι, μοιράζεται μαζί μας τη γνώση του, για τον Μακαριστό Πατριάρχη Ειρηναίο της Σερβίας.
Γ. Αβραμίδης: Κύριε Παναγόπουλε, καλησπέρα σας, καλησπέρα και στους Έλληνες του Βελιγραδίου στην φίλη Σερβία. Θα θέλαμε να μας πείτε κάτι από την ζωή και το έργο του Πατριάρχη Σερβίας Ειρηναίου, τον οποίο για πολλά έτη γνωρίζατε.
Α. Παναγόπουλος: Πράγματι με τον μακαριστό Πατριάρχη Σερβίας Ειρηναίο γνωριζόμαστε πάρα πολλά χρόνια. Ο Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος Γαβρίλοβιτς γεννήθηκε 28 Αυγούστου 1930 και εκοιμήθη 20 Νοεμβρίου 2020. H Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, ανήκει στις Αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Το 1346 αναβαθμίστηκε σε Πατριαρχείο Πεκίου, το οποίο παρά τις προσπάθειες του ελληνικής καταγωγής Πατριάρχη Πεκίου Καλλινίκου, καταργήθηκε από τους Οθωμανούς το 1766. Ας σημειωθεί, ότι χρονικά, προηγήθηκε και ανυψώθηκε σε Πατριαρχείο πριν την ανύψωση της Μόσχας σε Πατριαρχείο, και ίσως στα Δίπτυχα θα έπρεπε να μνημονεύεται ως αρχαιότερο αυτής, θέμα διερεύνησης. Επανιδρύθηκε σε Πατριαρχείο το 1920. Ο μακαριστός Πατριάρχης Ειρηναίος εκοιμήθη στην ηλικία περίπου των 90 ετών, ενώ νοσηλευόταν για δύο εβδομάδες στο στρατιωτικό νοσοκομείο, τμήμα κορωνοϊού περιοχής Καράμπουρμα, του Βελιγραδίου. Xοροστάτησε την 1η Νοεμβρίου στην εξόδιο ακολουθία στην Ποτγκόριτσα, του Μητροπολίτη Μαυροβουνίου Αμφιλόχιου. Σπούδασε στο τμήμα θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αθήνα, γνώριζε πολύ καλά τα ελληνικά και όταν τον συναντούσα, χαιρόταν να συνομιλούμε, μόνο στα ελληνικά. Είχε τελειώσει την Ιερατική Σχολή του Πρίζρεν και κατόπιν υπηρέτησε τη θητεία του στο στρατό. Μοναχός γίνεται το 1959, στη μονή Ρακόβιτσα Βελιγραδίου, όπου σήμερα βρίσκεται ενταφιασμένος ο μακαριστός Πατριάρχης Παύλος. Από το 1974 έγινε βοηθός επίσκοπος του Πατριάρχη Γερμανού, με φήμη Μοραβίτσας και το επόμενο έτος επίσκοπος του Νις, όπου παρέμεινε για 35 χρόνια. Πατριάρχης Σερβίας έγινε στις 22 Ιανουαρίου 2010. Ως Πατριάρχης επισκέφθηκε πολλές φορές τη σερβική διασπορά, υποστήριξε την εθνικιστική πολιτική της Σερβίας. Πήρε θέση και καταδίκασε τον νόμο του προέδρου του Μαυροβουνίου, ο οποίος νόμος προέβλεπε την κρατικοποίηση περιουσιακών στοιχείων θρησκευτικών κοινοτήτων, εις βάρος του σερβικού λαού του Μαυροβουνίου. Επίσης έλεγξε το καθεστώς των Ουστάσι της Κροατίας, προέτρεπε με νουθεσίες τις Σέρβες μητέρες να γεννούν παιδιά για να αυξηθεί ο γηγενής πληθυσμός. O πρόεδρος της Σερβίας ο Αλεξάνταρ Βούσιτς, δήλωσε: Είχα την τιμή να σε γνωρίζω! Άνθρωποι σαν εσένα δεν φεύγουν ποτέ!. Η Σερβική Κυβέρνηση κήρυξε πένθος τριών ημερών. Ενταφιάστηκε Κυριακή 22-11-20 στο κεντρικό σερβικό ναό του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι. Ο μακαριστός Ειρηναίος με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε συναντηθεί πάρα πολλές φορές και κατά την επίσκεψή του στο Βελιγράδι. Η εκλογή για Πατριάρχη γίνεται με εκλογή από σφραγισμένο φάκελο με τους τρεις υποψηφίους με τις περισσότερες ψήφους. Στην πρώτη του συνέντευξη είπε: στη φιλοσοφία του Ισλάμ ήταν ότι οι μουσουλμάνοι, όταν είναι σε μικρό αριθμό, μπορούν να συμπεριφέρονται καλά και να είναι δίκαιοι, αλλά όταν γίνονται περισσότεροι, αρχίζουν να ασκούν πιέσεις. Τα λόγια αυτά τότε χαρακτηρίστηκαν από την Ισλαμική Κοινότητα της Σερβίας ότι τους μειώνουν ζητώντας επίσημη ερμηνεία της δήλωσής του. Επίσης δήλωσε ότι η διεθνής αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου ήταν αμαρτία. Συνιστούσε, οι Σέρβοι να μείνουν ενωμένοι: να είμαστε ένα, ως έθνος, ως Ορθόδοξη Εκκλησία, και να βρισκόμαστε στον ίδιο δρόμο του Αγίου Σάββα και του Χριστού. Επαινούσε τους Σέρβους της Μπάνια Λούκα, ότι παλεύουν για να διατηρήσουν τη σερβική παράδοση, παρόλο που αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο έργο, αλλά το επιτυγχάνουν. Έλαβε μέρος και στην Σύνοδο Κρήτης του 2016. Για την ένταξη της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δήλωνε ότι: Η Σερβία δεν πρέπει να κοιτάζει με καχυποψία την ΕΕ, εάν η ΕΕ θα σέβεται τη σερβική ταυτότητα, τον πολιτισμό και τη θρησκεία. Δήλωνε: πιστεύουμε ότι είμαστε ένα ιστορικό μέρος της Ευρώπης και εμείς θέλουμε να είμαστε σε αυτήν την ελευθερία των εθνών, στην ένταξη θα δεχτούμε τα πάντα, που δεν έρχονται σε αντίθεση με την πολιτιστική και ιστορική μας ταυτότητα. Για πρώτη φορά στην ιστορία, ως Σέρβος Πατριάρχης επισκέφτηκε Σέρβους και Μαυροβούνιους στην Αλβανία, στη Βράκα κοντά στη Σκόδρα, όπου οι ναοί καταστράφηκαν, οι ιερείς διώχθηκαν και σκοτώθηκαν, όμως με την αποκάλυψη των λειψάνων του Αγίου Ιωάννου του Βλαντιμίρ, του βασιλιά και μάρτυρα της Ζέτα και με την αποκατάσταση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλβανία, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, και τη βοήθεια του Μητροπολίτη Αμφιλοχίου από τις αρχές του 1990, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν προς το καλύτερο. Οφείλουμε επίσης να πούμε, ότι ο Ειρηναίος ήταν συνετός ιεράρχης και φιλέλλην. Όταν θα ήθελα να τον συναντήσω, ήξερα που θα πήγαινα, θα τον έβρισκα στον πρωϊνό Όρθρο του πατριαρχικού ναού των Αρχαγγέλων στο Βελιγράδι ή στον εσπερινό. Ένα μήνα, πριν την κοίμησή του, συνομιλήσαμε και πάλι για λίγο, μετά τον εσπερινό, στον ως άνω ναό. Θα με ρωτούσε για το λαό και την κρίση στην Ελλάδα, με θερμό ενδιαφέρον. Η γνωριμία μας όπως είπα ήταν παλιά. Τον καιρό του πολέμου στη Βοσνία και κατόπιν με τον βομβαρδισμό της Σερβίας, είμαστε σε περισσότερη επικοινωνία, γιατί ερχόταν και στην Ελλάδα, γι’ αυτή την προσπάθεια, της ανθρωπιστικής βοήθειας, από Ελλάδα σε Σερβία και Βοσνία. Ερχόταν τακτικά και στην Πάτρα, όπου είχε δεθεί πολύ φιλικά με τον π. Ερμόλαο, πρόεδρο της Ελληνοσερβικής Φιλίας, κι εγώ βοηθούσα τις σχετικές μεταφράσεις και επικοινωνίες του συλλόγου. Εκείνο το διάστημα μέσω των συλλόγων είχαν φιλοξενηθεί πάρα πολλά δυστυχισμένα ορφανά της Σερβίας. Το 2011 όταν έγινα διευθυντής της Αθωνιάδας Ακαδημίας στις Καρυές του Αγίου Όρους, πέρα από το Πατριαρχικό Γράμμα του Οικουμενικού μας Πατριάρχου κκ Βαρθολομαίου, έλαβα και Γράμμα από τον Πατριάρχη Σερβίας κκ Ειρηναίο το οποίο μου επέδωσε ο καθηγούμενος Μεθόδιος της μονής Χιλανδαρίου Αγίου Όρους, ο οποίος και κατάγεται από το διπλανό χωριό, του μακαριστού. Γνώρισα προσωπικά επίσης τόσο τον φιλλέληνα μακαριστό Πατριάρχη Γερμανό (τον εξ εγγάμων), όσο και τον ελληνομαθή Πατριάρχη Σερβίας Παύλο και τον Πατριάρχη Ειρηναίο, ώστε να νιώθω ευτυχής γι’ αυτή την ευλογία εκ της αυτής σλαβικής τοπικής Εκκλησίας. Αυτή, που σήμερα πλέον νομίζω, βρισκόμενη στο μεταίχμιο εξελίξεων, σαν τότε το Ιλλυρικό, καλείται να παίξει σημαντικό γεωπολιτικό ισορροποιητικό και αρκετά γεωστρατηγικό ρόλο. Σκοπός καλείται να είναι η πολυπόθητη ειρήνευση, ομόνοια και συνεργασία στο χώρο της ενότητας της Ορθοδοξίας. Γνωρίζω ότι έχει αυτή τη δυνατότητα, γιατί ο λαός αυτός, έχει μέσα του μέσω της βυζαντινής διάπλασής του, πέρα από τα σλαβικά χαρακτηριστικά, αρκετά ελληνικά στοιχεία, που νομίζω άλλοι σλαβικοί λαοί δεν έχουν και που αναπτύσσω στο πολυσέλιδο νέο μου βιβλίο με τίτλο: Δαλματία και Δυτικά Βαλκάνια.
