anastopoulos@politispress.gr
Στις 27 Ιουνίου 2015 προκηρύχθηκε το Ελληνικό δημοψήφισμα από τον τότε Έλληνα Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, με διάγγελμα προς τον Ελληνικό λαό. Την επόμενη ημέρα, εγκρίθηκε η διεξαγωγή του από τη Βουλή των Ελλήνων (ΦΕΚ Α΄ 63) και διεξήχθη μία εβδομάδα αργότερα, στις 5 Ιουλίου. Εν μέσω σφοδρής σύγκρουσης η Βουλή επικυρώνει την διεξαγωγή, καθώς υπέρ ψήφισαν 178 βουλευτές και 120 κατά, σε σύνολο 298 βουλευτών.
28 Ιουνίου του 2015 επιβλήθηκαν τα capital controls, μετά το διάγγελμα Τσίπρα για τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Είχαν προηγηθεί μήνες αβεβαιότητας, με την Ελλάδα να βρίσκεται εκτός προγράμματος προσαρμογής, με τον κίνδυνο του Grexit προ των πυλών και εκροές καταθέσεων 45 δισ. ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2014 μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2015. Προκειμένου να σταματήσει η αιμορραγία των καταθέσεων, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου επιβλήθηκαν τα capital controls, το βράδυ της Κυριακής 28 Ιουνίου 2015, με ισχύ από τη Δευτέρα 29 Ιουνίου. Οι τράπεζες έκλεισαν και παρέμειναν κλειστές μέχρι τις 20 Ιουλίου (και το Χρηματιστήριο Αθηνών παρέμεινε κλειστό ως τις 3 Αυγούστου), με τους καταθέτες να αποσύρουν εντός του σαββατοκύριακου 27 – 28 Ιουνίου καταθέσεις 1 δισ. ευρώ και να αδειάζουν από μετρητά το 50% των 5.000 ΑΤΜ της χώρας. Η κατάργηση των capital controls διήρκεσαν για 50 ολόκληρους μήνες, από τις 28 Ιουνίου του 2015 όταν επιβλήθηκαν, μέχρι τη νομοθετική απόφαση της 26ης Αυγούστου 2019 για την άρση τους.
Το ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν αν θα πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Δ.Ν.Τ.), που προτάθηκε στην Ελλάδα στις 25 Ιουνίου.
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;
Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»).
Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ.
Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ.»
Όπως συμβαίνει πάντα στην Ελλάδα, το δημοψήφισμα δίχασε την κοινή γνώμη και έφερε συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις, ανάμεσα σε εκείνους που ήταν με το «ΝΑΙ» και σε εκείνους που ήταν με το «ΟΧΙ». Μέσα σε κλίμα μεγάλης πόλωσης, τα επόμενα 24ωρα φέρνουν αντιμέτωπους τους υποστηρικτές του «μένουμε Ευρώπη» κι εκείνους του «μεγάλου και περήφανου “όχι”» που ζήτησε ο Αλέξης Τσίπρας από το Σύνταγμα, στις 3 Ιουλίου. Πολλές μικρότερες και επιμέρους συγκεντρώσεις διοργανώνονται μέχρι να φτάσουμε στην «μητέρα των μαχών», όπου οι υποστηρικτές του «όχι» συγκεντρώνονται στην Πλατεία Συντάγματος και του «ναι» στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο.
Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι Έλληνες είπαν «ΟΧΙ». Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα του υπουργείου Εσωτερικών, «ΟΧΙ» ψήφισαν 3.558.450 ψηφοφόροι δηλαδή το 61,31%.
«ΝΑΙ» ψήφισαν 2.245.537 ψηφοφόροι, δηλαδή ποσοστό 38,69%. Υπέρ του «ΟΧΙ» τάχθηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ και η Χρυσή Αυγή, ενώ υπέρ του «ΝΑΙ» η Νέα Δημοκρατία, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ. ΤΟ ΚΚΕ προέτρεψε τους ψηφοφόρους να ρίξουν άκυρο. Εκατοντάδες κόσμου συγκεντρώθηκαν ήδη από νωρίς, αμέσως μετά το κλείσιμο των καλπών, τόσο στην πλατεία Συντάγματος όσο και στην πλατεία Κλαυθμώνος για να πανηγυρίσουν για τη μεγάλη επικράτηση του «Οχι» στο δημοψήφισμα.
Φωνάζοντας μεταξύ άλλων συνθημάτων «Τα μεγάλα όχι τα λέει ο λαός», κρατώντας ελληνικές σημαίες, χορεύοντας και τραγουδώντας πανηγύρισαν για την επικράτηση του «Οχι», ενώ στην πλατεία Συντάγματος ακόμη και το συντριβάνι βάφτηκε ροζ.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος έφερε ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, καθώς λίγο μετά την επίσημη ανακοίνωση του τελικού αποτελέσματος, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και τέως, τότε, πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, παραιτείται από την ηγεσία της Ν.Δ, παραχωρώντας την προεδρία στον Ευάγγελο Μεϊμαράκη.
Την επόμενη μέρα το πρωί θα παραιτηθεί και ο Γιάννης Βαρουφάκης, μετά από συνάντηση με τον πρωθυπουργό, επιβεβαιώνοντας όλους όσους επέμεναν πως, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, οι δρόμοι Βαρουφάκη – Τσίπρα θα χώριζαν. Άλλωστε, ο Πρωθυπουργός είχε ήδη λάβει τις αποφάσεις του, παρά το αποτέλεσμα, με νέο υπουργό Οικονομικών τον Ευκλείδη Τσακαλώτο.΄
Το ίδιο βράδυ ο Αλέξης Τσίπρας δρομολογεί εξελίξεις, ζητώντας από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών για την συνεννόηση ως προς την εθνική στρατηγική. Ακολουθεί ένα μπαράζ παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, τόσο εντός Ελλάδος όσο και μεταξύ Αθήνας και ευρωπαϊκών πρωτευουσών, με στόχο την αποτροπή ενός δυστυχήματος. Καθοριστικό ρόλο αναλαμβάνει και διαδραματίζει το Παρίσι, προκειμένου να αποτρέψει το Grexit.
Και ώ του θαύματος! Η ελληνική κυβέρνηση παρά το ηχηρό μήνυμα της κάλπης επέλεξε το συμβιβασμό με τους δανειστές και μετά από μία 17ωρη διαπραγμάτευση υπέγραψε το 3ο Μνημόνιο. Λίγες μέρες αργότερα η τότε κυβέρνηση της Ελλάδας και οι δανειστές συμφώνησαν για ένα τρίτο πακέτο βοήθειας, κάτι που επιβεβαίωσε την αλλαγή πλεύσης του Αλέξη Τσίπρα. Μετά την υπερψήφιση του νέου μνημονίου, και συγκεκριμένα στις 20 Αυγούστου, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την παραίτηση της κυβέρνησης του η οποία έγινε δεκτή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στις 21 Αυγούστου 2015, 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ανεξαρτητοποιήθηκαν και σχημάτισαν το κόμμα Λαϊκή Ενότητα.
Το βέβαιο είναι πως το αποτέλεσμα του πολυτάραχου δημοψήφισματος της 5ης Ιουνίου, ουδέποτε ελήφθη υπ όψιν από την κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι το προκάλεσε η ίδια.
