Πασχαλινά και άλλα – Του π. Στέφανου Στεφόπουλου

Πολλές φορές εμείς οι κληρικοί παρατηρούμε, νουθετούμε, προκαλούμε, παρακαλούμε, ή και μαλώνουμε με τον κόσμο για σημαντικές ή ασήμαντες αφορμές. Μερικές φορές μάλιστα ο κόσμος δυσανασχετεί τόσο πολύ από την ένταση και τη συχνότητα των νουθεσιών που ξεσπούν πάνω σε όποιον βρίσκουν κοντά τους, κληρικό ή λαϊκό. Όμως, ο σκοπός δεν είναι να μειώσουμε την αξία και την προσωπικότητα του συνειδητού ή μη Χριστιανού, αλλά η υπενθύμιση βασικών θεμάτων που διέπουν την εκκλησιαστική μας ζωή.
Είμαστε σίγουροι ότι ο Θεός θα μας ζητήσει το λόγο κατά την Κρίση γιατί δεν υπενθυμίσαμε, δεν ερμηνεύσαμε, δεν εξηγήσαμε, δεν συμβουλεύσαμε, δεν παρατηρήσαμε ή και δεν τιμωρήσαμε ακόμη (θεραπευτικώς και “παιδευτικώς” και όχι εκδικητικά και με μικρότητα ή χρήση εξουσίας) εκεί όπου έπρεπε για να αποφευχθεί η αμαρτία, η βεβήλωση, η παρεξήγηση. Για το λόγο αυτό θα με συγχωρήσετε και πιστεύω θα με ανεχθείτε αν σας επισημάνω ορισμένα τραγικά ή φαιδρά που συμβαίνουν τις μέρες αυτές τις πασχαλινές και “μεγαλοβδομαδιάτικες”, με σκοπό να συνειδητοποιηθεί το πόσο βλάπτει πολλές φορές η “συνήθεια” την ψυχή και το σώμα μας!

Ας αρχίσουμε με κάτι που αναφέρεται και ισχύει για ολόκληρη τη Μεγάλη Εβδομάδα. Δεν είναι μεγάλη αυτή η εβδομάδα λόγω χρονικής διάρκειας (δεν διαφέρει άλλωστε χρονικά από καμιά άλλη), ούτε λόγω των μακρών σε διάρκεια ακολουθιών, αλλά λόγω των μεγάλων και δραματικών, συγκλονιστικών γεγονότων που διαδραματίζονται στη διάρκειά της. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται από εμάς όλους σαν μια οποιαδήποτε εβδομάδα! Είναι χρόνος περισυλλογής, ώριμης σκέψης, μετάνοιας και εξομολόγησης, θλίψης και προσωπικής συντριβής. Δεν είναι καθόλου σωστό όταν πεθαίνει και κηδεύεται ένας στενός συγγενής μας να διασκεδάζουμε στα εξοχικά κέντρα, να τρωγοπίνουμε, να χασκογελάμε, να ακούμε μουσική και να χορεύουμε. Το ίδιο δεν ισχύει όμως και με τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, τον κοντύτερο συγγενή μας, τον Θεάνθρωπο αδελφό μας που “παθαίνει” για χάρη μας; Ή μήπως όλα αυτά δεν είναι παρά μια επαναλαμβανόμενη θεατρική πράξη;
Δυστυχώς, οι άνθρωποι νομίζουμε ότι το Πάθος, η Σταύρωση, η Ανάσταση του Ιησού Χριστού έγινε μια φορά και από τότε εμείς απλά θυμόμαστε και αναπαριστούμε τα φρικτά αλλά και χαρμόσυνα αυτά γεγονότα.
Η Εκκλησία μας όμως δεν ψάλλει “Κρεμάστηκε επί ξύλου ο Νυμφίος της Εκκλησίας”, αλλά “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…”! Ψάλλει “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…”, “Τον νυμφώνα σου βλέπω…”, “Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην,…”, αλλά και τα Χριστούγεννα ψάλλουμε “Χριστός γεννάται, δοξάσατε…”, “Η Παρθένος σήμερον, τον Υπερούσιον τίκτει…”, στην εορτή του Ευαγγελισμού ακούσαμε το “Σήμερον της ευδοκίας ημών το κεφάλαιον…”, αλλά και σε πολλές άλλες περιπτώσεις διατρανώνουμε την πίστη μας ότι όλα αυτά δεν αποτελούν νεκρό γράμμα, αλλά γεγονότα που συμβαίνουν στο “τώρα”, γίνονται πραγματικά αφού ο Χριστός μας είναι ο αυτός εις τους αιώνες και ακόμη είναι αυτός που καθημερινά μεταλαμβάνουμε χωρίς ποτέ να δαπανάται, δηλαδή είναι αδαπάνητος, ατελείωτος! Εμείς λοιπόν δεν θα πενθήσουμε φέτος για την ευθύνη που έχουμε στη σταύρωση του Κυρίου μας; Αν δεν είμαστε υπεύθυνοι άμεσα για την σταύρωσή Του από τους Ιουδαίους, είμαστε όμως αποκλειστικά υπεύθυνοι για την σταύρωσή Του από τις δικές μας τις αμαρτίες! Είναι λοιπόν καιρός για μετάνοια, εξομολόγηση, θλίψη, προσευχή, εκκλησιασμό, συντριβή.

Θα αντιπαρέλθω το θέμα της νηστείας όχι επειδή δεν είναι σημαντικό αφού βλέπουμε πολύ κόσμο να τρέχει στα παντός είδους φαγάδικα ακόμη και αυτήν την Μεγάλη Παρασκευή(!!!), αλλά γιατί θεωρώ το επόμενο θέμα ως ΤΟ ΘΕΜΑ των ημερών. Πρόκειται περί του βλάσφημου υποβιβασμού του Μυστηρίου των Μυστηρίων, δηλαδή της Θείας Κοινωνίας σε έθιμο! Είναι, δυστυχώς, πολλοί αυτοί που μεταλαμβάνουν έτσι…”για το καλό”! Χωρίς να καταλαβαίνουν όμως ότι πρόκειται για κάτι πολύ κακό. Η Θεία Κοινωνία προϋποθέτει μετάνοια διαρκή και πολύ συχνή εξομολόγηση.
Ο Απόστολος Παύλος, μάλιστα, φθάνει στο σημείο να προειδοποιεί τους Κορινθίους (Α’ Κορ. ια’, 30) να προετοιμάζουν την ψυχή τους για κάτι τέτοιο γιατί διαφορετικά βεβηλώνουν το μυστήριο και καταδικάζονται γι’ αυτό και σε αυτό το γεγονός (μεταξύ άλλων) οφείλονται πολλές ασθένειες και θάνατοι ακόμα! Μα, θα πει κανείς, είναι δυνατόν η Θεία Κοινωνία να επιφέρει ασθένειες ή θάνατο ακόμη, τη στιγμή που ξέρουμε ότι ο Χριστός είναι ζωή; Και βέβαια συμβαίνουν αυτά διότι ο Χριστός δεν εξαναγκάζει κανέναν. Ο άνθρωπος καλείται να πιστεύσει ή όχι με τη θέλησή του και μόνον. Αν πιστεύει οφείλει να δέχεται ολόκληρη την Αλήθεια, που είναι ο Χριστός, και όχι να επιλέγει μόνο ότι τον συμφέρει γιατί τότε γίνεται αιρετικός και δεν μπορεί να συνεχίσει να μετέχει σε κανένα από τα μυστήρια της Εκκλησίας. Αν πάλι δεν πιστεύει, γιατί βεβηλώνει κάτι που δεν του ανήκει;

Αφού τελειώσαμε με την αναφορά στις επιπτώσεις από την μη άξια προσέλευση στο μυστήριο της Θείας Μεταλήψεως και είπαμε ακόμη πως δυστυχώς πολλοί συνάνθρωποί μας κοινωνούν μόνο και μόνο επειδή πιστεύουν ότι είναι αυτό σαν όλα τα άλλα πασχαλινά έθιμα! Θα έρθουν όλοι αυτοί την Μ. Πέμπτη το πρωί και το Μ. Σάββατο για να κοινωνήσουν. Θα τους δούμε για μια ακόμη φορά να υπολογίζουν την ώρα έναρξης και λήξης των ακολουθιών έτσι ώστε να μην έρθουν και μείνουν κανένα τεταρτάκι της ώρας και ταλαιπωρηθούν οι άνθρωποι (“έχουμε και δουλειές” λένε μερικοί χωρίς καθόλου ντροπή). Με τα χέρια πίσω ή στην τσέπη, έχοντας κάνει-οι καπνιστές- το τσιγαράκι τους, ή ακόμη και έχοντας φάει το πρωινό τους μερικοί, χωρίς να έχουν περάσει ποτέ από το εξομολογητήριο. Και έρχονται με θράσος και αν τύχη και έχει τελειώσει η όλη διαδικασία είναι ικανοί να αναστατώσουν το σύμπαν για να κοινωνήσουν, φωνασκούν, απειλούν, υβρίζουν μέσα στον Ιερό Ναό λες και βρίσκονται στο καφενείο της γειτονιάς τους και αν τα καταφέρουν τελικά, κοινωνούν βέβαιοι ότι τακτοποίησαν τα του εαυτού τους μια χαρά, άντε τώρα και του χρόνου να είμαστε καλά, ή το πολύ-πολύ να ξαναπάμε και τα Χριστούγεννα! Μερικοί λένε πως δεν είναι στο χέρι του Ιερέα να μην τους κοινωνεί όλους αυτούς, ή ότι δεν μπορεί να διώχνει τον κόσμο που ο Χριστός δεν διώχνει. Ταλαίπωροι συμπολίτες μας!!!

Κατ’ αρχάς ο Κύριος μας έδωσε εντολή “μη δώτε τα άγια τοις κυσί”. Και σκυλιά (=κυσί) δεν είναι μόνο οι αιρετικοί που αλλοιώνουν ηθελημένα τις Γραφές και τα λόγια του Χριστού, αλλά και όλοι αυτοί οι βαπτισμένοι που ηθελημένα απορρίπτουν τα μυστήρια (εν προκειμένω το μυστήριο της Μετανοίας και Εξομολογήσεως) και εν γνώσει τους βεβηλώνουν και υποτιμούν αυτόν τον ίδιο τον Κύριο.
Σε όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις υπάρχει μια ιδιαίτερη διαδικασία για να διεκπεραιωθεί μια υπόθεση και οι υπάλληλοι είναι υπεύθυνοι για την ακριβή τήρηση των διαδικασιών και αυτές τις διαδικασίες τις γνωρίζουμε και τις αποδεχόμαστε όλοι και αν δεν τις ξέρουμε ζητούμε να τις μάθουμε. Το ίδιο όμως ισχύει και στην Εκκλησία, μόνο που τις διαδικασίες δεν τις θέτουν άνθρωποι αλλά αυτός ο ίδιος ο Θεός. Για πηγαίνετε να ζητήσετε δάνειο από κάποια τράπεζα χωρίς να μπείτε στη γνωστή διαδικασία! Θα σας κάνουν τη χάρη; Θα το τολμήσετε όταν ξέρετε ότι θα σας βγάλουν έξω “σηκωτούς”; Στην Εκκλησία δεν θα σας βγάλουμε έξω, αλλά επιτέλους έχουμε το δικαίωμα και την υποχρέωση να προστατεύσουμε τον εαυτό μας αλλά και εσάς τους ίδιους.
ΚΑΝΕΙΣ λοιπόν φέτος ας μην προσέλθει χωρίς εξομολόγηση, χωρίς εκκλησιασμό την τελευταία δυνατή στιγμή, χωρίς μια έστω ολιγοήμερη νηστεία. Μερικοί λένε πως δεν τους επιτρέπουν οι δουλειές τους τον εκκλησιασμό. Αυτό δεν είναι αληθές και συνδέεται με το επόμενο θέμα που θα αναφερθεί.

Η Εκκλησία μας εξυπηρετεί όλους αυτούς που εργάζονται τις ημέρες αυτές ως θα έκανε κάθε φιλόστοργη μητέρα για τα παιδιά της. Για το λόγο αυτό, τουλάχιστον στις μεγάλες ενορίες των Αθηνών και των προαστείων όπου υπηρετούν περισσότεροι των δύο Ιερέων, τελούνται διπλές ακολουθίες. Η μια, συνήθως, αρχίζει στις 5 ή στις 6 το πρωί και η δεύτερη στις 7 ή στις 8 το πρωί, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να εξυπηρετηθούν. Εργάζονται πολλοί στις 5 ή στις 6 το πρωί; Όχι βέβαια. Μπορούν πολλοί να ξυπνήσουν πιο νωρίς και να εκκλησιαστούν επαρκώς και να μεταλάβουν. Που να ξυπνήσουν όμως; Θέλουν και την πίτα αφάγωτη και το σκύλο χορτάτο!
Μπορούν πάλι να αναβάλουν τον εκκλησιασμό για το Μ. Σάββατο το πρωί που δεν δουλεύουν πολλοί. Κι αν και τότε πάλι δεν μπορούν, ας κοινωνήσουν το βράδυ της Αναστάσεως!
Τι σας λέω τώρα ε; Ποιος κάθεται το βράδυ της Αναστάσεως για να δει τον Κύριο αναστηθέντα; Φεύγουν οι άνθρωποι για να μην τους κόψει η λόρδα. Άλλωστε, θα κρυώσει και η μαγειρίτσα! Και ας ψάλλει η Εκκλησία, αφού όλοι αυτοί γυρίσουν την πλάτη τους, “Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού…ως εκλείπει καπνός εκλιπέτωσαν…ούτως απολούνται οι αμαρτωλοί…και οι δίκαιοι ευφρανθήτωσαν”! Πώς να προβληματιστούν όλοι αυτοί αφού δεν κάθησαν ποτέ να ακούσουν τι ψάλλουμε;
Προσοχή χρειάζεται και τη Μ. Πέμπτη που δεν κοινωνούμε για να μπορέσουμε να φάμε τον “περίδρομο” μετά, ούτε για να καταλύσουμε τη νηστεία, αλλά για να ενδυναμωθούμε για τον υπόλοιπο καιρό και την αυστηρότατη νηστεία της Μ. Παρασκευής και του Μ. Σαββάτου και βεβαίως γιατί τη Μ. Πέμπτη μας παραδόθηκε από τον ίδιο τον Κύριό μας το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
Μάλιστα, οι γιαγιάδες μας έλεγαν για τη νηστεία των ημερών αυτών ότι πρέπει να γίνεται ξηροφαγία (βραστή πατάτα, ωμή ντομάτα, ψωμί, ελιές, κρεμμύδι…) και ποτέ “να μην μπαίνει τσουκάλι στη φωτιά”, ούτε και για αλάδωτη φασολάδα! Ας κάνουμε φέτος μια καλή αρχή με ταπείνωση πολλή και ο Κύριος βοηθός . ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!