lamprospapades@gmail.com
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κρίση στην Ουκρανία τους τελευταίους μήνες ως πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας έχει σαφείς ομοιότητες όχι μόνο στο κομμάτι των διπλωματικών διεκδικήσεων αλλά και των πρακτικών που χρησιμοποίησε η ίδια Δύση, ακόμα και στην πυραυλική κρίση της Κούβας το 1963, οπού το άτυπο επιχείρημα-απειλή ότι οι συμμαχικές δυνάμεις θα βουλιάξουν την Κούβα αν χρειαστεί αποτελεί το πολιτικά μεταφρασμένο επιχείρημα την νυν συμμαχικής ηγεσίας ότι ”Η ιστορία μας έχει δείξει ότι όπου έχουν μπει οι Ρώσοι δεν φεύγουν εύκολα…”.
Αν όμως ανατρέξουμε στην ιστορία μιας παρόμοιας κρίσης του 1963 στην Κούβα με την κορύφωση της αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ στο γεωπολιτικό πεδίο της Καραϊβικής, ειδικά με την Επαναστατημένη Κούβα του Φιντέλ Κάστρο στην μέση μπορεί κανείς να διαπιστώσει εύκολα την πορεία, την εξέλιξη και κυρίως τα εργαλεία διακυβεύματος… Η κρίση των πυραύλων της Κούβας, επίσης γνωστή ως κρίση του Οκτωβρίου του 1962 ή ο Φόβος των Πυραύλων, ήταν μια αντιπαράθεση διάρκειας 1 μήνα και 4 ημερών (16 Οκτωβρίου – 20 Νοεμβρίου 1962) μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία κλιμακώθηκε σε διεθνή κρίση όταν οι αμερικανικές αναπτύξεις πυραύλων στην Ιταλία και την Τουρκία αντιστοιχήθηκαν με τις σοβιετικές αναπτύξεις παρόμοιων βαλλιστικών πυραύλων στην Κούβα. Παρά το σύντομο χρονικό διάστημα, η κρίση των πυραύλων της Κούβας παραμένει μια καθοριστική στιγμή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και την προετοιμασία για πυρηνικό πόλεμο.
Ως απάντηση στην παρουσία αμερικανικών βαλλιστικών πυραύλων Jupiter στην Ιταλία και την Τουρκία και στην αποτυχημένη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων το 1961, ο Πρώτος Γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης Νικήτα Χρουστσόφ συμφώνησε με το αίτημα της Κούβας να τοποθετηθούν πυρηνικοί πύραυλοι στο νησί για την αποτροπή μιας μελλοντικής εισβολής. Η συμφωνία επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια μυστικής συνάντησης μεταξύ του Χρουστσόφ και του Κουβανού πρωθυπουργού Φιντέλ Κάστρο τον Ιούλιο του 1962 και η κατασκευή ορισμένων εγκαταστάσεων εκτόξευσης πυραύλων ξεκίνησε αργότερα το ίδιο καλοκαίρι.
Ο Κάστρο προειδοποίησε: «Η σταθερή πεποίθησή μας ότι ο ιμπεριαλισμός των Γιάγκηδων κάποτε και με μια οποιαδήποτε πρόφαση θα έριχνε τις στρατιωτικές δυνάμεις του σε άμεση επίθεση κατά της Κούβας… μας οδήγησε στην απόφαση να υπογράψουμε την κουβανοσοβιετική συμφωνία για εγκατάσταση στο έδαφός μας πυρηνικών όπλων», δήλωσε, στην εισήγησή του στο 1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1962, επισκέφθηκε τη Μόσχα ο υπουργός Βιομηχανίας της Κούβας Τσε Γκεβάρα και το ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά το τέλος εξαήμερης επίσκεψης του, υπογράμμιζε, πέρα από την παροχή μεγάλης σοβιετικής οικονομικής και τεχνικής βοήθειας, τη συμφωνία Αβάνας-Μόσχας για την αποστολή στην Κούβα σοβιετικών όπλων και στρατιωτικών συμβούλων.
Εν τω μεταξύ, οι εκλογές του 1962 στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονταν σε εξέλιξη και ο Λευκός Οίκος αρνιόταν επί μήνες τις κατηγορίες ότι αγνοούσε επικίνδυνους σοβιετικούς πυραύλους σε απόσταση 140 χιλιομέτρων από τη Φλόριντα. Οι πυραυλικές προετοιμασίες επιβεβαιώθηκαν όταν ένα κατασκοπευτικό αεροπλάνο U-2 της Πολεμικής Αεροπορίας παρήγαγε σαφείς φωτογραφικές αποδείξεις για εγκαταστάσεις βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς R-12 (κωδική ονομασία SS-4 του ΝΑΤΟ) και μεσαίου βεληνεκούς R-14 (κωδική ονομασία SS-5 του ΝΑΤΟ).
Όταν αυτό αναφέρθηκε στον πρόεδρο John F. Kennedy, αυτός συγκάλεσε στη συνέχεια συνάντηση των εννέα μελών του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και πέντε άλλων βασικών συμβούλων σε μια ομάδα που έγινε γνωστή ως Εκτελεστική Επιτροπή του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (EXCOMM). Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, ο Πρόεδρος Κένεντι συμβουλεύτηκε αρχικά να πραγματοποιήσει αεροπορική επιδρομή στο έδαφος της Κούβας προκειμένου να θέσει σε κίνδυνο τις προμήθειες των σοβιετικών πυραύλων, ακολουθούμενη από εισβολή στην ηπειρωτική Κούβα. Μετά από προσεκτική εξέταση, ο Πρόεδρος Κένεντι επέλεξε μια λιγότερο επιθετική πορεία δράσης για να αποφύγει την κήρυξη πολέμου. Μετά από συνεννόηση μαζί τους, ο Κένεντι διέταξε μια ναυτική “καραντίνα” στις 22 Οκτωβρίου για να αποτρέψει την άφιξη περαιτέρω πυραύλων στην Κούβα. Χρησιμοποιώντας τον όρο “καραντίνα” αντί για “αποκλεισμό” (μια πράξη πολέμου σύμφωνα με τον νομικό ορισμό), οι Ηνωμένες Πολιτείες μπόρεσαν να αποφύγουν τις συνέπειες μιας κατάστασης πολέμου. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι δεν θα επέτρεπαν την παράδοση επιθετικών όπλων στην Κούβα και απαίτησαν να αποσυναρμολογηθούν τα όπλα που βρίσκονταν ήδη στην Κούβα και να επιστραφούν στη Σοβιετική Ένωση.
Μετά από πολυήμερες τεταμένες διαπραγματεύσεις, επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ Κένεντι και Χρουστσόφ. Δημόσια, οι Σοβιετικοί θα αποσυναρμολογούσαν τα επιθετικά τους όπλα στην Κούβα και θα τα επέστρεφαν στη Σοβιετική Ένωση, με την επιφύλαξη της επαλήθευσης των Ηνωμένων Εθνών, με αντάλλαγμα μια δημόσια δήλωση των ΗΠΑ και μια συμφωνία να μην εισβάλουν ξανά στην Κούβα. Μυστικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν ότι θα αποσυναρμολογούσαν όλους τους MRBM Jupiter, οι οποίοι είχαν αναπτυχθεί στην Τουρκία εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Υπήρξε συζήτηση σχετικά με το αν η Ιταλία περιλαμβανόταν επίσης στη συμφωνία ή όχι. Ενώ οι Σοβιετικοί αποσυναρμολογούσαν τους πυραύλους τους, ορισμένα σοβιετικά βομβαρδιστικά παρέμεναν στην Κούβα και οι Ηνωμένες Πολιτείες διατήρησαν τη ναυτική καραντίνα σε ισχύ μέχρι τις 20 Νοεμβρίου του ίδιου έτους…Όταν όλοι οι επιθετικοί πύραυλοι και τα ελαφρά βομβαρδιστικά Il-28 αποσύρθηκαν από την Κούβα, ο αποκλεισμός τερματίστηκε επίσημα στις 20 Νοεμβρίου 1962.
Η Κούβα αντιλήφθηκε την οπισθοχώρηση των Σοβιετικών ως προδοσία από την πλευρά τους, καθώς παρακάμφθηκε τελείως. Αυτό προκάλεσε την επιδείνωση των σχέσεων τα επόμενα χρόνια ανάμεσα σε Κούβα και Σοβιετική Ένωση. Την ίδια στιγμή η Ρουμανική ηγεσία με επιστολή που έστειλε στον Κένεντι, διαχώρισε τις θέσεις της από τις σοβιετικές ενέργειες…Ο Σλέσινγκερ, σύμβουλος του Κένεντι εκείνη την εποχή , δήλωσε το 2002 στο National Public Radio, πως ο Κάστρο δεν ήθελε τους πυραύλους, και πως ο Χρουστσόφ τον πίεσε να τους αποδεχτεί. Επίσης, ο Σλέσινγκερ πίστευε, πως ο Κάστρο ήταν πιο θυμωμένος με τον Χρουστσόφ παρά με τον Κένεντι.
Διαβάστε επίσης :
Κρικόρ Τσακιτζιάν: Παπαράτσι μιας άλλης εποχής (ΦΩΤΟ)
“Μάχη χαρακωμάτων” Κυβέρνησης/Περιφέρειας/Δήμων – Του Παναγιώτη Αποστόλου
