argyrios_marmaras@hotmail.com
“… σε σκότωσαν!” ήταν τα πρώτα λόγια της Λούσυ Πάρσονς όταν είδε νεκρό τον απαγχονισμένο άντρα της, Άλμπερτ Πάρσονς. Ηγέτης των άναρχο-συνδικαλιστών του Σικάγου και βετεράνος του Αμερικανικού Εμφυλίου ο Πάρσονς είχε την ευκαιρία να γλιτώσει την αγχόνη. Του είχε δοθεί η ευκαιρία να αποκηρύξει την ιδεολογία του. Προτίμησε όμως να ακολουθήσει την τύχη των τριών συντρόφων του και να αφήσει την τελευταία του πνοή στην κρεμάλα στις 11 Νοεμβρίου 1887.
Σύμφωνα με τους διεφθαρμένους αστυνόμους της εποχής Μπόνφελντ και Σάακ οι αναρχικοί ήταν ένοχοι γιατί χρησιμοποίησαν εμπρηστικές εκφράσεις στη συγκέντρωση της πλατείας Χέιμαρκετ. Όμως το μόνο έγκλημα των τεσσάρων ήταν η πίστη τους στον ιδεολογικό αναρχισμό και το οχτάωρο. Οχτώ ώρες δουλειάς, οχτώ ώρες ύπνου και οχτώ ώρες για να κάνουν οι εργαζόμενοι ότι θέλουν. Πριν την έκρηξη της βόμβας δυναμίτη στην πλατεία Χέιμαρκετ, είχαν προηγηθεί πολλά περιστατικά αστυνομικής βίας κατά τα οποία σκοτώθηκαν πολλοί απεργοί. Από την άλλη, η μεγάλη πορεία στη Λεωφόρο Μίσιγκαν στις 1η του Μάη 1886 είχε ανησυχήσει την πλούσια ελίτ του Σικάγο.
Κανένας δεν περίμενε ότι στη συνάντηση της πλατείας Χέιμαρκετ η αστυνομία θα ζητούσε από τους συγκεντρωμένους να διαλυθούν. Ούτε καν ο δήμαρχος του Σικάγο, ο οποίος μάλιστα ήταν παρών, πάνω στο άλογό του στην αρχή της ομιλίας. Όταν είδε ότι το πλήθος άρχισε να αραιώνει ο δήμαρχος αποχώρησε. Λίγο αργότερα ένας πληροφοριοδότης της αστυνομίας πήγε στο αστυνομικό τμήμα και ανέφερε ότι οι ομιλητές χρησιμοποιούσαν “εμπρηστικές” εκφράσεις. Αμέσως δεκάδες αστυνομικοί βάδισαν προς την ολιγάριθμη πλέον συγκέντρωση. Ο αξιωματικός είπε “Εις το όνομα της Πολιτείας του Ιλινόις καλώ το τέλος αυτής της συγκέντρωσης”. Ο ομιλητής ανταπάντησε: “Μα αυτή είναι μια ειρηνική συγκέντρωση.” Τότε κάποιος που παραμένει άγνωστος μέχρι σήμερα έριξε στους αστυνόμους μία βόμβα δυναμίτη.
Αυτό που επακολούθησε μετά την έκρηξη ήταν χάος. Οι αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν προς τους συγκεντρωμένους. Σκότωσαν πολλούς και πάνω στην ταραχή τους αρκετούς από τους συναδέρφους τους. Στο Σικάγο υψώθηκε ένα άγαλμα εις μνήμην των αστυνομικών. Τη δεκαετία του εξήντα ανατινάχτηκε από την τρομοκρατική οργάνωση Weathermen και ο δήμαρχος του Σικάγο, Ρίτσαρντ Ντέιλυ αποφάσισε να τοποθετήσει αστυνομική φρουρά. Λόγω του υψηλού κόστους της 24ωρης φύλαξης το άγαλμα μεταφέρθηκε μέσα στην Αστυνομική Ακαδημία του Σικάγο. Υπάρχει ακόμη και οδός με το όνομα Μπόνφελντ.
Στις 5 Μαΐου 1886 κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος. Επεμβαίνει η εθνοφρουρά. Συλλαμβάνονται όλοι οι συνδικαλιστές (αναρχικοί και μη). Οκτώ παραπέμπονται σε μια δίκη παρωδία. Τέσσερις καταδικάζονται σε θάνατο με απαγχονισμό.
Ένας από τους κατηγορούμενους, ο Λούις Λινγκ περηφανευόταν ότι έφτιαχνε βόμβες. Οι αστυνομικοί είχαν βρει βόμβες στο διαμέρισμά του όταν τον συνέλαβαν. Ποτέ δεν μπόρεσαν να αποδείξουν τη σχέση του με τη βόμβα δυναμίτιδας που χρησιμοποιήθηκε στη μοιραία συγκέντρωση.
Ο Σάμιουελ Φήλντεν ήταν Βρετανός πάστορας. Ήταν άναρχο-χριστιανός. Δεν είχε μεγάλη ιδεολογική διαφορά από τον διάσημο Λέων Τολστόϊ, συγγραφέα του “Πόλεμος και Ειρήνη”. Το αναρχικό κίνημα εκείνη τη περίοδο είχε πολλές εκφάνσεις και εκφράσεις. Στην Πρώτη Διεθνή συνυπήρχαν αναρχικοί και κομμουνιστές αν και τελικά ήρθαν σε σύγκρουση.
Ο Όσκαρ Νήμπη αυτοχαρακτηριζόταν ως πασιφιστής. Το έγκλημά του ήταν ότι έδωσε οικονομική βοήθεια στην γερμανόφωνη εργατική εφημερίδα Άρμπαϊντερ Ζάιντουνγκ. Οι Γερμανοί αποτελούσαν το ένα τρίτο του πληθυσμού του Σικάγου. Ο Μάικλ Σγουάμπ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως σοσιαλιστής. Το κακούργημα του ήταν ότι μίλησε για πέντε λεπτά πάνω στην πλατφόρμα της πλατείας Χέιμαρκετ.
O Έιντολφ Φίσερ ιδεολογικά ξεκίνησε ως σοσιαλιστής, βλέποντας όμως την αδικία σε βάρος των εργατών και την αστυνομική βία ριζοσπαστικοποιήθηκε. Ένα λάθος, του στοίχισε τη ζωή. Αρχικά τύπωσε ένα φυλλάδιο για την συγκέντρωση του Χέιμαρκετ το οποίο έγραφε “Εργάτες ελάτε οπλισμένοι και σε πλήρη δύναμη”. Ο δήμαρχος του Σικάγο είχε έρθει σε επαφή με τους αναρχικούς και υπήρχε η συνεννόηση και από τις δύο πλευρές ότι η συνάντηση στην πλατεία Χέιμαρκετ θα ήταν ειρηνική. Ο Σγουάμπ σταμάτησε την εκτύπωση των φυλλαδίων. Το κακό όμως είχε γίνει. Το επίμαχο φυλλάδιο είχε φτάσει στα χέρια της αστυνομίας. Χρησιμοποιήθηκε ως τεκμήριο εναντίον του.
Ο Αύγουστος Σπις ήταν μέλος του Εργατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Δημιούργησε σχίσμα στο κόμμα και στο τέλος προσχώρησε στους αναρχικούς. Ήταν ένας από τους τέσσερις που τελικά κρεμάστηκαν.
Λίγες μέρες πριν την εκτέλεση των τεσσάρων ο Κυβερνήτης του Ιλινόις είπε ότι θα έδινε χάρη στους μελλοθάνατους αν συμφωνήσουν οι μεγάλοι βιομήχανοι του Σικάγο. Ένας από αυτούς όμως, ο Μάρσαλ Φιλντς έθεσε βέτο και είπε ότι θέλει το θάνατό τους. Ο Σπις αφού φώναξε τη φράση “Θα έρθει μια μέρα που η σιωπή μας θα είναι πιο ισχυρή από τις φωνές που στραγγαλίζετε σήμερα” κρεμάστηκε μαζί με τους συντρόφους του.
Ποια ήταν τελικά η επίδραση των αναρχικών του Σικάγο στο εργατικό κίνημα; Ουσιαστικά δεν κατάφεραν πολλά πράγματα. Το οχτάωρο δεν τηρήθηκε στις Η.Π.Α. και δεν ισχύει σε πολλές χώρες στον Δυτικό κόσμο. Η λέξη αναρχικός ταυτίστηκε με τρομοκρατικές ενέργειες. Το 1901 ο Αμερικανός Πρόεδρος Γουίλιαμ Μακ Κίνλεϊ δολοφονήθηκε από έναν αναρχικό, τον Λέων Τσόλκοζ ο οποίος και οδηγήθηκε στην ηλεκτρική καρέκλα. Οι πατέρες του αναρχισμού, Μπακούνιν και Κροπότκιν θα αποπεμφθούν από το εργατικό κίνημα. Στην 100η επέτειο της Παρισινής Κομμούνας η 1η Μαΐου θεσπίστηκε ως μέρα μνήμης των αναρχικών του Σικάγο. Σήμερα γιορτάζεται σε πολλές χώρες του πλανήτη με μία από τις εξαιρέσεις τις Η.Π.Α, όπου η μέρα της εργασίας γιορτάζεται την πρώτη Δευτέρα του Σεπτέμβρη.
