anthousa.kortsinoglou@hotmail.com
Ανθούσα Κορτσίνογλου: Κύριε Χατζηγεωργιάδη, υπογράφετε τις Ποιητικές σας Συλλογές ως “Νικηφόρος Βυζαντινός”. Θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε για τις καταβολές της ποίησής σας. Από ποιους Ποιητές και ποια ρεύματα αντλείται έμπνευση;
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Ερίτιμος κα Κορτσίνογλου, καταρχάς σας ευχαριστώ εξαιρετικώς για αυτήν την συνέντευξη καθώς και το βήμα. Οι πηγές της εμπνεύσεως μου αναφορικά με την ποίηση, η οποία είναι πάντοτε έμμετρος σε σχέση με την επικράτηση του ελεύθερου ύφους στα νεοελληνικά μας γράμματα στις μέρες μας, έχουν ως απαρχή τους πρωτομάστορες του ποιητικού λόγου στον τόπο μας ήτοι τους ποιητές της Α Αθηναϊκής σχολής (Αχιλλεύς Παράσχος, Σπυρίδων Βασιλειάδης κ.α.), της νέας Αθηναϊκής σχολής (Παλαμάς, Δροσίνης, Σουρής , Πολέμης κ.α) κυρίως θα έλεγε κανείς θεματολογικώς αλλά και σε πολλές περιπτώσεις και μορφολογικώς (λ.χ. Χρησιμοποιώ ενίοτε την ελαφράν καθαρεύουσα ή τύπους λόγιους ακόμη και για λέξεις καθημερινές), ως και την αμέσως μεταπολεμική γενιά ( π.χ. ο Κώστας Ουράνης ).
Θεωρώ πως το σημαντικότερο μέρος της ποιήσεώς μας συνετέθει σε εκείνη την ιστορική περίοδο. Επίσης η γραφή μου έχει σαφώς επηρεαστεί από το κίνημα του ρομαντισμού, του συμβολισμού αλλά και με στοιχεία ακόμη και από τους πρότερους όλων αυτών των ποιητών, ως ο Εθνικός μας ποιητής Δ. Σολωμός ιδιαιτέρως στην πρώτη περίοδο της ποιητικής μου έως τα σήμερα διαδρομής των οκτώ ποιητικών εργασιών, των δύο θεατρικών μονολόγων και των δώδεκα διηγημάτων.
Ανθούσα Κορτσίνογλου: “Έρως, Ζωή, Θάνατος”. Αυτό το τρίπτυχο κυριαρχεί αριστουργηματικά στην ποίησή σας. Μιλήστε μας για το πώς υφαίνονται αυτές οι τρεις καταστάσεις του ανθρώπου στους στίχους σας και ποιες είναι οι σκέψεις σας.
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Είναι γενικώς γνωστόν, ασχέτως με την δική μου συνεισφορά εις τα νεοελληνικά γράμματα, πως το δίπολο “Έρως – Θάνατος” κυριάρχησε και συνεχίζει να υφίσταται, για αιώνες, θα τολμούσε να πει κάποιος στον ποιητικό λόγο. Ως εκ τούτου θα ήταν σχεδόν αδύνατον και δια τον υποφαινόμενο, να εκφύγει αυτών των επιρροών τις οποίες προσπαθεί να εντάξει στην γραφή του με τρόπο πάντοτε αξιοπρεπή διότι θεωρεί πως η γραφή και η δημοσιοποίηση αυτής δρα καταλυτικά προς τον αναγνώστη και είτε διαφθείρει, είτε νουθετεί και βελτιώνει τον άνθρωπο, ο οποίος διαβάζει ότι κάποιος συντάσσει με αριστοτεχνικό ή όχι και τόσο τρόπο.
Θεωρώ πως οι προαναφερθείσες καταστάσεις στην ζωή ενός ανθρώπου, αποτελούν ζητήματα διαχρονικά, διατοπικά και ως εκ τούτου, πάντοτε επίκαιρα. Φαντασθείτε τον βίο ως μία σκηνή θεάτρου, η οποία αλλάζει από καιρού εις καιρόν πρωταγωνιστάς, δευτεραγωνιστάς και κομπάρσους ήτοι εμάς τους ίδιους μα και σκηνικά.
Αναγκαστικά κατά έναν τρόπο λοιπόν, ο ποιητής προστρέχει ή ίσως και σύρεται από ετούτες τις εμπνευστικές πηγές με σκοπό τόσο του να θεραπεύσει τις δικές του πληγές μέσα στο δράμα του βίου του δικού του, αλλά την ίδια ώρα να διαπιστώσει, να μιλήσει, να υποδείξει τα συμπεράσματα του και σε όσους έρχονται σε επαφή με το έργο του, οι οποίοι έχουν λιγότερο ή περισσότερο παρόμοιες εμπειρίες ζωής.
Η γραφή μου αν το θέλετε, δεν είναι παρά μία αέναος αντιπαραβολή του αιώνιου και του πεπερασμένου, γεγονός που με συγκινεί αφαντάστως. Επίσης το αίσθημα της αδικίας διακατέχει οτι έχω καταφέρει να συντάξω ως τα τώρα, παρατήρηση φίλης και συνοδοιπόρου η οποία είναι εκ του μακρόθεν αν θεαθεί, ορθότατη.
Ανθούσα Κορτσίνογλου: Κύριε Χατζηγεωργιάδη, παρατηρήσαμε στις Ποιητικές σας Συλλογές «Ψυχές Ανάλεκτα» και «Ανάμεσα σε δύο πολέμους», ποιήματα αφιερωμένα στους Ποιητές “Μαρία Πολυδούρη” και “Ναπολέοντα Λαπαθιώτη”. Πώς αισθάνεστε αναλογιζόμενος την πορεία της ζωής τους από την αρχή μέχρι και το τραγικό τέλος τους;
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Αμφότεροι οι δύο αυτοί λαμπροί εκπρόσωποι των νεοελληνικών μας γραμμάτων, ανήκουν άθελά τους (μα και πόσοι άλλοι αξιόλογοι) στην γενιά του όψιμου νεοσυμβολισμού για την Ελλάδα, μίαν περίοδο ιστορικά από τα 1920 και εντεύθεν ως την απαρχή της γνωστής γενιάς του ’30. Η γραφή τους, δεν είναι απλή στιχουργική διαδικασία, αλλά βιωματική ανάγκη του να εξωτερικεύσουν με κάποιον τρόπο, έστω και αν απλώς δημοσιεύσουν ποίηση την οποίαν κάποιοι ή ελάχιστοι θα διαβάσουν ή και κανείς ακόμη (την μετέπειτα φιλολογική των επιτυχία δεν ήταν σε θέση θαρρώ ούτε οι ίδιοι να προβλέψουν, ως ο κάθε σοβαρός δημιουργός δεν έχει συναίσθηση πολλές φορές ότι γράφει ιστορία). Μηδέποτε λησμόνει την ρήση του κυρίου εκπροσώπου της σχολής αυτής του μεσοπολέμου, Καρυωτάκη ο οποίος γράφει πως «Η ποίηση είναι το καταφύγιο που φθονούμε». Στην γενιά αυτή την τόσο τραγικά κτυπημένη από την μοίρα των πραγμάτων και της ιστορίας, στην γενιά αυτήν με τα συντριμμένα όνειρα εις την οποίαν ανήκουν και οι τρείς προαναφερθέντες ποιητές, τούτη η ρήσις, βρίσκει δίχως καμιάν αμφιβολίαν το μεγάλο και βαθύ της νόημα. Σε καμιάν άλλη εποχή δεν θα ημπορούσε να λεχθεί κάτι τέτοιο.
Στα πρόσωπα αυτά λοιπόν, τα οποία είναι συνάμα και σύμβολα ανθρώπων, στο αιώνια ερωτευμένο μα κακότυχο κορίτσι την Πολυδούρη και τον μεγάλο δανδή κάποτε, τον «Όσκαρ Ουάιλδ της Ελλάδος» ως συνηθίζω να τον αποκαλώ εστέτ Λαπαθιώτη, ο οποίος φτασμένος ήδη από καιρού, βλέπει ενώ ζει το άστρο του να ξεθωριάζει και την εποχή του να χάνεται ανεπιστρεπτί όπως και τον κόσμο να κυριαρχείται από άλλα ρεύματα λογοτεχνικά και κοσμοθεωρήσεις, βρίσκει ο υποφαινόμενος μίαν παράξενη συνταύτιση, η οποία με την σειρά της, δεν βρίσκει άλλον τρόπο στο να εκφραστεί από μιάν έμπρακτη ενσυναίσθηση όπως το να γράψει κάποιος δεκαετίες μετά και έχοντας εντρυφήσει αρκετά στην πορεία την βιολογική της ζωής των, ορισμένα αφιερωματικά ποιήματα. Ίσως δέ όλα τούτα να με συγκινούν de profuntis διότι πόσο μα πόσο μοιάζουν με την εποχή μας, μιάν εποχή συντριμμένων ονείρων και χαμού καθολικού του που πρέπει να βαδίσουμε κατά το λατινικό QUO VADIS.
Εξάλλου ο υποφαινόμενος ως άνθρωπος, έχει πάντοτε ανεπτυγμένο ίσως και πέραν του δέοντος το αίσθημα της ενσυναίσθησης, η οποία εδώ λαμβάνει την μορφή μιάς ετεροχρονισμένης, “μεταφυσικής” τέτοιας. Προς τούτο και γράφονται τέτοια ποιήματα από τα χέρια τα δικά μου τουλάχιστον, διότι ο εαυτός μας είναι και ο μόνος για τον οποίον θα πρέπει να μιλούμε, όχι βεβαίως με τάσεις φιλαυτίας, αλλά το περισσότερο με τάσεις αυτοκριτικής.
Ανθούσα Κορτσίνογλου: Θα θέλαμε λίγα λόγια για την Ποιητική σας Συλλογή «SCRIPTA MANENT».
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Η ποιητική αυτή εργασία, παρουσιάστηκε πέρυσι στην ιστορική Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών. Αποτελείται από ορισμένα βιωματικού χαρακτήρα ποιήματα, πάντοτε σε έμμετρο ύφος και αν όχι προσθέτει κάτι περισσότερο στην ήδη σχηματισμένη από τον αναγνώστη εικόνα περί της ποιητικής γραφής του υποφαινόμενου, τουλάχιστον συμπληρώνει και θεματολογικώς ορισμένες πτυχές οι οποίες ίσως δεν καλύπτονται επαρκώς σε άλλες ποιητικές εργασίες του. Αυτό που προσπαθείται διαρκώς είναι όσο το δυνατόν, τα ποιήματα πέρα από την καλαισθησία και την αξιοπρέπεια, πέρα από την ίδια τους την θεματολογία, να αποτελούν και μικρές αυτοτελείς ιστορίες.
Ανθούσα Κορτσίνογλου: Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι της ζωή σας είναι η Μουσική. Πότε ξεκινάει το ταξίδι στο πεντάγραμμο;
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Κα. Κορτσίνογλου, θα έλεγα πως το ταξίδι στο πεντάγραμμο υπήρξε η απαρχή της εμπλοκής μου με την τέχνη. Επισήμως ξεκινά προ εικοσιπενταετίας, όμως λειτουργούσε πάντοτε η μουσική και ως ακροατής, σχεδόν από την πρώτη στιγμή όπου κατανόησα τον εαυτόν μου, ψυχοθεραπευτικά και αργότερα εφόσον κάτι ήταν δημοσιεύσιμο και επίσημα. Η ποίηση έρχεται πολύ πολύ αργότερα, κατά τον θάνατο της προσφιλούς μητρός μου, όπου ένιωσα την ανάγκη να εκφραστώ εντελώς διαφορετικά έως έκαμα μέχρι τότε. Πάντως και οι νότες και οι λέξεις, δεν υπήρξαν πάντοτε, παρά εργαλεία εκφραστικά ενός ψυχισμού ο οποίος ποτέ δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί επαρκώς με ό,τι συμβαίνει γύρω του, στον κόσμο μας αυτόν της ύλης, ο οποίος φυσικά δεν είναι παρά ένα ελαχιστότατο κομμάτι αυτού που αποτελεί τον κόσμο, ένα ελαχιστότατο μέρος από το συμπαντικό (και σαφώς πολύ σημαντικότερο), όλον.
Ανθούσα Κορτσίνογλου: Αν σας ρωτούσε κανείς για τα όνειρά σας και τις φιλοδοξίες σας, τι θα απαντούσατε;
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Θα σας απαντήσω επί τούτου λακωνικώς. Συνηθίζω να σημειώνω στα βιβλία μου, την εξής αφιέρωση “Ας πεθάνουμε ονειρευόμενοι !”.
Όσο χτυπά η καρδιά, ελπίζουμε, φιλοδοξούμε και ονειρευόμαστε. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Ζωή και όνειρο, είναι ένα, έστω και αν ο “ονειροθραύστης” της πραγματικότητος συνήθως μας προσγειώνει απότομα, εμείς οφείλουμε να παλεύουμε και να θέτουμε στόχους, διότι δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Η ζωή είναι πάντοτε ζυμωμένη με το όνειρο και την καλώς εννοούμενη (υπό την έννοια της υστεροφημίας), φιλοδοξία.
Αν θα θέλατε δε, να σας απαντήσω ειδικότερα ως προς τις φιλοδοξίες του υποφαινομένου, θα σας απαντήσω ως ο ήρως και πρωτεργάτης του Μακεδονικού αγώνος, Παύλος Μελάς, έγραφε εις το ημερολόγιον του.
«ΔΕΝ ΥΠΗΚΟΥΣΑ ΠΑΡΑ ΕΙΣ ΜΙΑΝ ΙΔΕΑΝ. ΤΟ ΝΑ ΦΑΝΩ ΧΡΗΣΙΜΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΟΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΟΠΟΝ».
Ανθούσα Κορτσίνογλου: Αυτόν τον καιρό, τι έχετε στο πρόγραμμά σας;
Πάνος Χατζηγεωργιάδης: Τούτο το διάστημα σκέπτομαι και σχεδιάζω εάν θέλει ο Θεός, την παρουσίαση των τριών νέων μου λογοτεχνικών εργασιών δια το τρέχον έτος, ήτοι τις ποιητικές εργασίες «ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ», «ΣΚΙΕΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΟΣ» (Εξαιρετικώς αφιερωμένη στον Έντγκαρ Άλαν Πόε), καθώς και τον μικρό τόμο διηγημάτων φαντασίας, ο οποίος τιτλοφορείται ως «ΔΩΔΕΚΑ ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΡΟΜΟΥ».
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο «Νικηφόρος Βυζαντινός» (κατά κόσμον Πάνος Χατζηγεωργιάδης), γεννήθηκε στα 1976. Έπειτα από το πέρας των εγκύκλιων σπουδών του φοίτησε Ψυχολογία και Διοίκηση Επιχειρήσεων σε πανεπιστήμια της Βρετανίας, όμως τον κέρδισε η μουσική.
Είναι μέλος της Performing Rights Society του Λονδίνου με δισκογραφική παρουσία σε χώρες του εξωτερικού από το έτος 2000.
Ως Λογοτέχνης έχει συντάξει έως τα σήμερα, οκτώ ποιητικές εργασίες, θεατρικά κείμενα και διηγήματα. Είναι ένας από τους Κοσμήτορες Σχολών του ιστορικού Φιλολογικού Συλλόγου «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ» (ετ. Ιδρύσεως 1865), της πρώτης Ακαδημίας Αθηνών, καθώς και μέλος τακτικόν της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών.
Ως δημοσιογράφος έχει συντάξει πέραν των χιλίων άρθρων γνώμης, συνεντεύξεις κριτικές βιβλίων καθώς και λογοτεχνικές αναφορές σε πρόσωπα των νεοελληνικών μας γραμμάτων, όπως και δεκάδες δοκίμια περί λογοτεχνικών και λοιπών ζητημάτων Πολιτισμού.
Υπήρξε υποψήφιος Βουλευτής καθώς και Υποψήφιος Ευρωβουλευτής, διότι θεωρεί την εμπλοκή με τα κοινά για έναν άνθρωπο του πνεύματος και των γραμμάτων, όχι μόνον δικαίωμα καθορισμένο συνταγματικώς, μα και καθήκον.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
«Από το Εγώ στην Αιωνιότητα», εκδ. Πελασγός, 2015 (εμπεριέχουσα τις ποιητικές συλλογές «Η σπορά» και «κομμάτια της ψυχής», καθώς και τον θεατρικό μονόλογο «Άκουσε με»
«Άσματα νεκρικά», εκδ. ιδιωτική, 2018
«Ψυχής ανάλεκτα», εκδ ιδιωτική, 2022
«Scripta Manent», εκδ. ιδιωτική, 2022
«Ανάμεσα σε δύο πολέμους», εκδ. ιδιωτική, 2022
«Αντικατοπτρισμοί» εμπεριέχουσα τον θεατρικό μονόλογο «Εριέττη ψυχικόν δράμα εις πράξιν μίαν», εκδ. ιδιωτική, 2023
«Σκιές στο σκότος», εκδ. ιδιωτική, 2023
«Δώδεκα μικρές ιστορίες φαντασίας και προσωπικού τρόμου», εκδ. ιδιωτική 2023
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
«Μην πυροβολείτε την Επίδαυρο»
«Περιάνδρου αρ. 5, στα χνάρια του ποιητή», λογοτεχνική αναφορά στον Κωστή Παλαμά
«Φιλολογικός σύλλογος «Παρνασσός», 158 χρόνια ιστορίας και προσφοράς»
«ΤΡΙΤΟ ΣΤΕΦΑΝΙ, μια επιτομή της νεοελληνικής κοινωνίας»
«Γεώργιος Δροσίνης, ο Τροβαδούρος του Ανώτερου Εγώ»
«Ποιητικές φωνές του Μεσοπολέμου. Η περίπτωση της Μαρίας Πολυδούρη»
«Νέα Αθηναϊκή σχολή. Ένα φωτεινό μετέωρο για το σήμερα.»
«Η νεκροφιλία ως ψυχική διάθεση με αφορμή την λογοτεχνία και την ζωή του 19ου αιώνα και ως αρχετυπική συμπεριφορά»
«Οι πρωτομάστορες του ποιητικού λόγου (Μία αναφορά στην Α’ Αθηναϊκή Σχολή)»
«Ποιητικές φωνές του Μεσοπολέμου: Η περίπτωση του Μήτσου Παπανικολάου»
«Ποιητικές φωνές του Μεσοπολέμου: Η περίπτωση της Ανθούλας Σταθοπούλου – Βαφοπούλου»
«Ποιητικές φωνές του Μεσοπολέμου: Η περίπτωση του Ναπολέοντος Λαπαθιώτη»
«Γρηγόριος Ξενόπουλος, ένας ευπατρίδης των νεοελληνικών γραμμάτων.»
«Τι ορίζει το αξιόλογο στην Τέχνη»
«Μυρτιώτισσα, η Λυρική ποιήτρια, ο άνθρωπος»
«Η λησμονημένη Ελένη Λάμαρη…»
«Η Ποίηση ως κοινωνικόν κάτοπτρον»
«Θεόφραστος Σακελλαρίδης. Ο άρχων της Ελληνικής οπερέτας»
«Σπυρίδων Βασιλειάδης, ο Πυγμαλίων των νεοελληνικών γραμμάτων και η νοηματολογική συνέχεια του έργου του.»
«Η ατομική ευθύνη εις το έργον του Περικλέους Γιαννόπουλου»
«Η διαχρονικότητα του Νεοσυμβολισμού στο συλλογικό ασυνείδητο»
«Στοιχεία ρομαντισμού εις το έργον του Αχιλλέως Παράσχου»
«Διατί δεν μας εννοεί ο λαός»
«Το χρονογράφημα στον Τίμο Μωραϊτίνη»
«Νεοσυμβολισμός στα Ελληνικά γράμματα»
«La Dame aux Camélias. Οι αρχετυπικές αναφορές στο έργο του Αλέξανδρου Δουμά υιού»
