anastopoulos@politispress.gr
Το Πάσχα ή καλύτερα η Λαμπρή (ελληνική λέξη) θεωρείται η μεγαλύτερη Χριστιανική γιορτή κατά την οποία, γιορτάζουμε την Ανάσταση του Σωτήρα και τη μετάβαση από το θάνατο στη ζωή. Η λέξη “Πάσχα” προέρχεται από την εβραϊκή “pesah” που σημαίνει “διάβαση” και γιορταζόταν σε ανάμνηση της απελευθέρωσης του εβραϊκού λαού από τους Αιγυπτίους και της διάβασης της Ερυθράς θάλασσας.
Το Πάσχα είναι κινητή γιορτή και ξεκίνησε να γιορτάζεται ως κοινή γιορτή με τους Εβραίους, αλλά διαφοροποιήθηκε και οι χριστιανοί γιόρταζαν το Πάσχα χωριστά. Μετά την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο (325 μ.Χ.), καθιερώθηκε να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί μετά την εαρινή ισημερία (21 Μαρτίου). Αν η πανσέληνος συμπέσει με την Κυριακή, τότε γιορτάζεται την επόμενη Κυριακή, για να μην υπάρξει ποτέ κοινή ημερομηνία με το εβραϊκό Πάσχα, ενώ παράλληλα ο εορτασμός της Λαμπρής συνδέθηκε σαφώς με ένα αστρονομικό φαινόμενο, την εαρινή ισημερία και την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης.
Ο προσδιορισμός της ημερομηνίας του Πάσχα προκάλεσε πολλές και σφοδρές έριδες μεταξύ των Εκκλησιών. Στην ιστορία μπερδεύεται με την αλλαγή του ημερολογίου και την καθιέρωση του Γρηγοριανού, την πολιτική και θρησκευτική μισαλλοδοξία, την εμμονή στην παράδοση και σε δύσκολες αστρονομικές παρατηρήσεις που κρατούν από τον 4ο αιώνα και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα μετά τη συσσώρευση λαθών για αιώνες, με αποτέλεσμα άλλες χρονιές το Πάσχα Ορθοδόξων και Καθολικών να συμπίπτει κι άλλες, όπως φέτος, να έχει πάνω από ένα μήνα διαφορά. Το 2017 το Πάσχα των Ορθοδόξων και των Καθολικών συνέπεσαν, κάτι που θα ξανασυμβεί, το 2025.
Το 1924 η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία αποδέχτηκε το εκκλησιαστικό ημερολόγιο να ταυτιστεί με το πολιτικό και να ισχύσει για τις ακίνητες εορτές, αλλά όχι για το Πασχάλιο Ημερολόγιο και για τις κινητές εορτές, που εξακολουθούν να υπολογίζονται με βάση το Ιουλιανό ή Παλαιό Ημερολόγιο.
Οι Καθολικοί γιορτάζουν το Πάσχα σύμφωνα με τον κανόνα της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, αλλά η εαρινή ισημερία και η εαρινή πανσέληνος υπολογίζονται σύμφωνα με το νέο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, έχοντας λάβει υπόψη και το Μετώνειο σφάλμα. Στις 13 ημέρες της λανθασμένης Ιουλιανής εαρινής ισημερίας, πρέπει να προστεθεί και το λάθος του 19ετούς Μετωνικού κύκλου, το οποίο ανέρχεται, από το 325 μΧ έως σήμερα, σε τέσσερις έως πέντε ημέρες, με συνέπεια η Μετώνεια (ή Ιουλιανή) πανσέληνος να υπολογίζεται τέσσερις έως πέντες μέρες αργότερα από την πραγματική.
Έτσι η Γρηγοριανή-Καθολική πανσέληνος είναι πολύ πιο κοντά στην αστρονομική, συχνά συμπίπτει ή απέχει μόνο μια μέρα από ό,τι η Ιουλιανή-Ορθόδοξη.
Από κοινού εορτάζεται το Πάσχα για Ορθόδοξους και Καθολικούς, όταν τόσο η Γρηγοριανή, όσο και η Ιουλιανή-Μετώνεια πασχαλινή πανσέληνος πέσουν από την Κυριακή μέχρι το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας (αρκεί να είναι μετά τις 3 Απριλίου και οι δύο πανσέληνοι), οπότε την αμέσως επόμενη Κυριακή είναι το κοινό Πάσχα.
