Πομάκοι, καταρχήν δεν είναι έθνος, είναι ένα από τα αρχαιότερα θρακικά φύλα. Η λέξη Πομάκος “πομάτσιτι” σημαίνει δοκιμασμένος, καταφρονημένος. Οι Τούρκοι επίσης χρησιμοποιούσαν και το όνομα Αχριάν, από αρχαιοελληνικό όνομα Αγριάνες της φυλής που είχε πολεμήσει στο πλευρό του Μ. Αλέξανδρου και ήταν γνωστή για την επιδεξιότητα τους στο ακόντιο. Οι Έλληνες Πομάκοι είναι μία από τις τρεις πληθυσμιακές ομάδες της μουσουλμανικής μειονότητας που ζουν στην Θράκη. Ζούνε σε όλα τα Βαλκάνια και φυσικά και στην Ελλάδα. Όσο για την γλώσσα τους δεν είναι η τουρκική, είναι τα πομάκικα και είναι στην ευχέρεια του κράτους να μάθουν και τα Ελληνικά σε κανονικά κρατικά σχολεία και όχι μειονοτικά. Επειδή δεν έχει γραπτή μορφή, χρησιμοποιεί στοιχεία από τα αραβικά, βουλγαρικά και αρχαία ελληνικά.
Στην Βυζαντινή εποχή οι Πομάκοι ήταν χριστιανοί και για ν αποφύγουν την βαριά φορολογία και την καταπίεση αποφάσισαν τον ομαδικό εξισλαμισμό. Αυτό το αποδεικνύει και η ύπαρξη ερειπίων εκκλησιών που κατεδαφίστηκαν. Άλλωστε και κάποια χριστιανικά έθιμα έχουν διατηρηθεί όπως το σταύρωμα του βρέφους στην κούνια του και της ζύμης μετά το ζύμωμα. Αγαπητός Άγιός τους είναι και ο Άγιος Δημήτριος. Η παράδοση λέει οτι οι γυναίκες του χωριού Πάχνη δεν δέχθηκαν τον εξισλαμισμό και έπεσαν σε παρακείμενο βάραθρο χορεύοντας.
Οι Τούρκοι εκμεταλλευόμενοι την κοινή θρησκεία προσπαθούν να την παρουσιάσουν ως τουρκική μειονότητα. Μέσα από τους οργανωμένους τρόπους εκτουρκισμού των μουσουλμάνων της Θράκης, σε καθημερινή βάση, είναι η λειτουργία Τουρκικής τράπεζας στην Κομοτηνή έναν πολύ ισχυρό σύμμαχο στο έργο του τουρκικού προξενείου καθώς ήδη υπάρχουν φήμες για άτοκα δάνεια σε μουσουλμάνους πολίτες την στιγμή που τα δάνεια από τις ελληνικές είναι ασύμφορα.
“Από την στιγμή που μας ενώνει η κοινή πατρίδα, δεν πρέπει να επιτρέψουμε να μας χωρίσει η διαφορετική θρησκεία” μεταφέρω τα λόγια του εκλιπόντα Σεμπαιδήν Καραχότζα, Έλληνα Πομάκου, όπου μέσα από τα γραπτά του ένιωσα την διαφορά του “είμαι Έλληνας” από το “είμαι Έλληνας πολίτης” .
Υπάρχει πρόταση για την δημιουργία αυτόνομης έδρας Πομακικών Σπουδών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας όπου θα μελετάται η Ιστορία, η λαογραφία, ο λαϊκός πολιτισμός, τα ήθη και τα έθιμα, η γλώσσα, τα τραγούδια κλπ. Η Συνθήκη της Λοζάνης αναγνωρίζει την ύπαρξη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Θράκη αλλά τους εξαιρεί από την γενική αμνηστία. Με την ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, η ταυτότητα των Πομάκων εξαρτώνται πλέον από τα γεωστρατηγικά δόγματα και τις σχέσεις ανάμεσα στα κράτη.
Τα Πομακοχώρια της Ξάνθης έχουν πανέμορφα ονόματα! όπως και οι διαδρομές μέσα στο βουνό! Γοργόνα, Κένταυρος, Εχίνος, Σμίνθη, Μύκη, και οι κοινότητες Κοτύλης, Θερμών και Σατρών, Γλαύκη, Δημάριο, Μέδουσα …..
Στην Γοργόνα και την Σμίνθη πάντα βρίσκω και παίρνω μαζί μου υπέροχες γεύσεις τσαγιών!!!
* χρησιμοποιήθηκαν Ιστορικές και Πολιτιστικές πληροφορίες από καθηγητές του Παντείου και του Δ.Π.Θ.
