Το Κανναβουργείο της Έδεσσας ήταν μια πρότυπη βιομηχανική μονάδα, δημιουργίας σχοινιών και σπάγκων από ινδική κάνναβη. Ήταν το μεγαλύτερο από τα 4 Κανναβουργεία της Ελλάδας, σε παραγωγή και εγκαταστάσεις. Αποτελεί παράρτημα του Υπαίθριου Μουσείου Νερού Έδεσσας, που βρίσκεται στο σημείο Μεγάλος Κρημνός, δίπλα στην παραδοσιακή συνοικία της πόλης, και στο Γεωπάρκο των Καταρρακτών. Λειτούργησε ως εργοστάσιο ως το 1967, και έπειτα παρέμεινε εγκαταλελειμμένο. Αργότερα το 1997 μετατράπηκε σε Πολυχώρο αναψυχής και εκπαίδευσης και συνέχισε την λειτουργία του ως το 2014 που έκλεισε οριστικά.
Η ίδρυση της εταιρίας έγινε το 1908 από την Εταιρεία Τότσκα και ΣΙΑ και άλλους μικρότερους μετόχους από την Θεσσαλονίκη, οι οποίοι ήθελαν να αναπτύξουν την κλωστοϋφαντουργία στον Ελλαδικό χώρο. Η επιλογή της τοποθεσίας όπου χτίστηκε το εργοστάσιο έγινε επειδή η ευρύτερη περιοχή της Έδεσσας ήταν άφθονη σε υδατοπτώσεις όπου αυτό θα βοηθούσε στην λειτουργία των μηχανών καθώς υποστηριζόντουσαν από την υδροκίνηση. Η διεύθυνσή του ανατέθηκε στον έμπειρο βιομήχανο Ηρακλή Χατζηδημούλα.
Ακμή 1928-1950
Η πλήρης ακμή του εργοστασίου τοποθετείται στο χρονικό διάστημα 1928 – 1940, περίοδο κατά την οποία απασχολεί 150 εργάτες (κυρίως από την Έδεσσα). Ιδιαίτερα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου το συγκεκριμένο Κανναβουργείο κάλυπτε συνολικά τη ζήτηση υφασμάτων και σπάγκων σε όλη την Ελλάδα. Τα χοντρά σχοινιά πηγαίνανε στην Κρήτη (μεγαλύτερο κέντρο κατανάλωσης), στην Θεσσαλία και στην Ήπειρο, ενώ οι λεπτοί σπάγκοι στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Όμως κατά την περίοδο Οκτωβρίου – Μαρτίου υπήρχε στασιμότητα ως προς τη διανομή των προϊόντων.[2]
Παρακμή 1952-1966
Η απώλεια του κεκτημένου εκμετάλλευσης των υδατοπτώσεων, το ύψος των οφειλών προς τις τράπεζες, οι διαφωνίες των μετόχων, Ι.Κ.Α. και δημόσιο οδηγούν στη διακοπή των εργασιών του τον Μάιο του 1966. Οι 100 εργάτες του Κανναβουργείου ιδρύουν τον «Παραγωγικό συνεταιρισμό η Πέλλα» και αναλαμβάνουν τη διαχείριση του. Αργότερα το 1967 η διαχειριστική επιτροπή ζητά από την Ε.Τ.Β.Α. δάνειο για να συνεχίσει το εργοστάσιο τη λειτουργία του, όμως μάταια. Το εργοστάσιο κλείνει και ο νέος ιδιοκτήτης είναι το Δημόσιο.
Πολύχωρος πολιτισμού, εκπαίδευσης και αναψυχής
Άποψη των Υπαίθριων Ανελκυστήρων του Πολυχώρου.
Έναρξη Λειτουργίας 1997
Στα τέλη του 1990 μετά από 40 χρόνια εγκατάλειψης ο χώρος ανακαινίζεται εν μέρει από τον Δήμο Έδεσσας όπου το 1997 ξεκινάει την λειτουργία του εστιατόριο και κέντρο αναψυχής εξυπηρετούμενο από διπλό ανελκυστήρα κατά μήκος του βράχου. Αργότερα το Κανναβουργείο εντάχθηκε στο “Πρόγραμμα ανάπλασης των Μύλων” για την πλήρη αναβάθμιση και ανακαίνιση του περιβάλλοντος χώρου.
Το πρόγραμμα περιελάβανε:
Αναδιαμόρφωση του Βιομηχανικού Συγκροτήματος
Ανακατασκευή παλιού Μηχανουργείου και Φυλακίων
Ίδρυση Βιομηχανικού Μουσείου.
Ανέγερση 2 υπαίθριων ανελκυστήρων για διευκόλυνση της πρόσβασης
Κατασκευή χώρου αναψυχής και πολιτισμού.
Κατά την ολοκλήρωση της αποκατάστασης ο χώρος λειτουργεί εκ νέου ως Πολύχωρος Πολιτισμού και εκδηλώσεων με κύριο θέμα την ανάδειξη της ιστορίας του εργοστασίου. Επίσης εντάχθηκε ως νέο τμήμα του Υπαίθριου Μουσείου Νερού Έδεσσας
και καθιερώνεται η λειτουργία Βιομηχανικού Μουσείου. Συνεχίζει την λειτουργία του καθ’ όλη την διάρκεια του έτους και φιλοξενεί ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις προς όφελος του τουρισμού. Όμως τα προβλήματα ξεκίνησαν 10 χρόνια αργότερα όπου η μειωμένη τουριστική κίνηση και η έλλειψη διαφήμισης του χώρου ανάγκασε το συγκρότημα να υπολειτουργεί. Έτσι στη συνέχεια ο θεσμός του Βιομηχανικού Μουσείου χάθηκε και συνέχισε να λειτουργεί ως χώρος αναψυχής και εκδηλώσεων έως το 2014 όπου αναστέλλει την λειτουργία του.
Παύση Λειτουργίας το 2014-2020
Μετά από 17 χρόνια συνεχούς λειτουργίας ο χώρος βάζει λουκέτο και το συγκρότημα ερημώνει. Το κόστος επαναλειτουργίας είναι υψηλό καθώς τα χρέη και τα έξοδα συντήρησης είναι πολλά. Οι ανελκυστήρες είχαν απενεργοποιηθεί από τα τέλη του 2013 για περικοπή το δαπανών το οποίο στην συνέχεια απεδείχθει μοιραίο καθώς μείωσε ακόμη περισσότερο την τουριστική κίνηση. Υπήρξε προσπάθεια επαναλειτουργίας το 2015 αλλά δυστυχώς δεν ευδοκίμησε. Το συγκρότημα έκλεισε οριστικά τον Δεκέμβριο του 2014 και νέος του ιδιοκτήτης είναι ο Δήμος Έδεσσας. Δυστυχώς ο χώρος δεν προφυλάχτηκε σωστά και δέχθηκε τεράστιες ζημιές
