Το φορτηγό-ψυγείο, που μεταφέρει φρέσκα ψάρια από την Κάρπαθο, ανέβηκε πριν από λίγο στο καράβι και έχει ήδη συνδεθεί στο σύστημα ηλεκτρικής τροφοδοσίας του σκάφους. Το θαλάσσιο ταξίδι του μέχρι τον τελικό προορισμό του, τις αγορές της Ευρώπης, είναι πολύωρο και η ψύξη πρέπει να διατηρηθεί, ώστε το ευπαθές φορτίο να φτάσει στους αγοραστές σε άριστη κατάσταση. Λίγα λεπτά αργότερα όμως, η εξαγωγική εταιρεία λαμβάνει μια ειδοποίηση στο τάμπλετ του υπεύθυνου για τα logistics: κάτι δεν λειτουργεί σωστά στο ψυγείο. Το στέλεχος της εταιρείας κινητοποιείται αμέσως, ενημερώνει τον οδηγό και άμεσα διαπιστώνουν ότι το καλώδιο τροφοδοσίας του πλοίου για κάποιο λόγο δεν εφήρμοσε πλήρως στην πρίζα του φορτηγού, με αποτέλεσμα το ψυγείο να μην ηλεκτροδοτείται. Το πρόβλημα αποκαθίσταται άμεσα και το φορτίο διατηρείται στο σύνολό του, χωρίς την παραμικρή ποιοτική αλλοίωση, που πιθανώς θα συνιστούσε πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και αιτία σημαντικών οικονομικών απωλειών για την εταιρεία.
Την ευνοϊκή αυτή τροπή την εξασφάλισαν ασύρματοι αισθητήρες προσαρμοσμένοι στο φορτίο, οι οποίοι ανιχνεύουν άμεσα κάθε αλλαγή στη θερμοκρασία, την υγρασία, την κυκλοφορία του αέρα ή τον φωτισμό στο εσωτερικό του ψυγείου, αλλά και τυχόν απότομες αναταράξεις, π.χ. λόγω ενός ατυχήματος ή μιας μεγάλης λακούβας, που ενδέχεται να επηρεάσουν την ποιότητα των μεταφερόμενων αγαθών. Αν οι παράμετροι που έχει θέσει ο εξαγωγέας δεν ικανοποιούνται -για παράδειγμα, αν υπάρχει εντολή «η θερμοκρασία στο εσωτερικό του ψυγείου να μη μειωθεί πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου», αλλά αυτό συμβαίνει- τότε ο ιδιοκτήτης του φορτίου ειδοποιείται άμεσα.
Αντίστοιχοι αισθητήρες μπορούν να λειτουργήσουν όχι μόνο στην εφοδιαστική αλυσίδα των αγαθών που χρειάζονται ψύξη, αλλά και σε μια σειρά από άλλα προϊόντα, που μπορεί να απαιτούν ελεγχόμενες συνθήκες μεταφοράς: φάρμακα, είδη υψηλής τεχνολογίας, έργα τέχνης, ανταλλακτικά αεροσκαφών ή ειδικά φορτία. Στις ανάγκες της εφοδιαστικής αλυσίδας ψύξης «απαντούν» τα αποτελέσματα του διετούς ευρωπαϊκού έργου CERBERUS, προϋπολογισμού περίπου 672.000 ευρώ, το οποίο άρχισε τον Ιούλιο του 2021, στο πλαίσιο του «Ερευνώ- Δημιουργώ- Καινοτομώ» (Β’ Κύκλος), που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους.
Εξαγώγιμα το 30% των προϊόντων της ψυχρής εφοδιαστικής αλυσίδας
Η ψυχρή εφοδιαστική αλυσίδα απευθύνεται σε μια «ζεστή» -υπό την έννοια της ζήτησης- αγορά. Αντιπροσωπεύει ήδη το 3% του ΑΕΠ στην Ελλάδα, ενώ παγκοσμίως το μέγεθός της αγοράς της έφτασε το 2021 στα 248,38 δισ. δολ και αναμένεται σχεδόν να διπλασιαστεί στην επόμενη οκταετία. Ωστόσο, η συνεισφορά της δεν είναι μόνο οικονομική. Η σωστή λειτουργία της σχετίζεται άμεσα με την ποιότητα των ελληνικών εξαγωγών (το 30% των προϊόντων της ψυχρής εφοδιαστικής αλυσίδας είναι εξαγώγιμα) και τη δημόσια υγεία (στην περίπτωση, π.χ., τροφίμων που αλλοιώθηκαν κατά τη μεταφορά).
«Το CERBERUS απαντά σε ερωτήματα όπως: Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση των εμπορευμάτων; Πού ακριβώς βρίσκεται το φορτίο και πόσες στάσεις έχει κάνει; Πόσο χρόνο θα πάρει η μεταφορά, πόσες φορές πρέπει να ελέγξω το φορτίο; Βρίσκεται το φορτίο στις προβλεπόμενες συνθήκες; Έχει αποσταλεί στην ώρα του; Έφτασε εγκαίρως, παραδόθηκε στο σωστό σημείο; Ήταν η θερμοκρασία του ελεγχόμενη ανά πάσα στιγμή; Κινήθηκε εκτός της προβλεπόμενης διαδρομής; Αν το φορτίο καταστράφηκε, πού και πότε έγινε αυτό;» εξήγησε σήμερα, σε εκδήλωση για το έργο στη Θεσσαλονίκη, η Γεωργία Αϋφαντοπούλου, αναπληρώτρια διευθύντρια/ διευθύντρια ερευνών στο Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ), που είναι ο συντονιστής και ένας από τους τρεις εταίρους του έργου, μαζί με τoν αυστριακό όμιλο υψηλής τεχνολογίας πληροφορικής «AustriaCard Holdings» και τη διεθνή εταιρεία μεταφορών «Golden Cargo».
Η κ. Αϋφαντοπούλου πρόσθεσε ότι οι βασικοί στόχοι του έργου ήταν τρεις: πρώτον, η ανάπτυξη ασύρματων αισθητήρων μιας χρήσης, εκτυπωμένων σε εκτυπωτή τρισδιάστατης εκτύπωσης, με δυνατότητα θερμικής διείσδυσης. Οι σένσορες αυτοί έπρεπε να έχουν χαμηλό κόστος και ουσιαστικά να είναι αναλώσιμοι, ώστε αν -για παράδειγμα- είναι εγκατεστημένοι σε μια παλέτα, να μπορούν να πεταχτούν, όταν το φορτίο ανοιχτεί. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν αλγόριθμοι Τεχνητής Νοημοσύνης για την εκτίμηση της τήρησης των προδιαγραφών ασφαλείας και τη δημιουργία επειγουσών ειδοποιήσεων, αν οι επιθυμητές για το φορτίο συνθήκες δεν πληρούνται, αλλά και πλατφόρμα παρακολούθησης και ασφαλούς ανταλλαγής και αποθήκευσης δεδομένων ανίχνευσης. Η ορθή λειτουργία των συστημάτων του έργου δοκιμάστηκε ήδη πιλοτικά σε παλέτες αναφοράς, στη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Αθήνα, ενώ από το CERBERUS προέκυψε ουσιαστικά ένα πλήρες προϊόν/υπηρεσία έτοιμο να διατεθεί στην αγορά.
Το Ίντερνετ των Πραγμάτων (ΙοΤ), δηλαδή η διασύνδεση δισεκατομμυρίων συσκευών κι αντικειμένων στο Διαδίκτυο, παίζει κομβικό ρόλο στις τεχνολογικές λύσεις για την εφοδιαστική αλυσίδα, ψυχρή και μη, επιτρέποντας τη λήψη πληροφορίας σε πραγματικό χρόνο, κάτι που δεν ήταν μέχρι πρότινος εφικτό. Επικαλούμενος μελέτη του 2020, σε δείγμα 1750 εταιρειών από 15 χώρες, ο διευθυντής ανάπτυξης πωλήσεων και λύσεων ψηφιακού μετασχηματισμού της «AustriaCard Holdings», Γιάννης Κυριακίδης, επισήμανε ότι το 56% των ερωτηθέντων δηλώνει τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας ως έναν από τους τρεις κορυφαίους άξονες για την υιοθέτηση του ΙοΤ. Επιπλέον, το 49% διαπίστωσε βελτίωση ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών μέσω της χρήσης του ΙοΤ και το 37% είπε ότι το επέλεξε για λόγους μείωσης κόστους. Πάντως, τα ποσοστά διείσδυσης του ΙοΤ είναι ακόμα χαμηλά παγκοσμίως (λιγότερο από 30% στις περισσότερες αγορές, περισσότερο από 40% στην Κίνα).
«Ως τώρα είχαμε τεχνολογία που δεν επέτρεπε μεταφορά πληροφορίας (για το φορτίο) σε πραγματικό χρόνο (real time). Ό,τι πληροφορία λαμβάναμε, την πέρναμε αφότου ολοκληρωνόταν το ταξίδι. Πολλές φορές όμως ήταν πολύ αργά τότε, γιατί το κακό είχε συμβεί. Πλέον, με το real time, μπορούμε να διαπιστώσουμε το πρόβλημα άμεσα (…) Οι συσκευές ανίχνευσης μπορούν να τοποθετηθούν σε παλέτες, κουτιά, στα ίδια τα προϊόντα και η μετάδοση της πληροφορίας γίνεται μέσα από δίκτυο 2G, 3G, 4G, ενώ (…) υπάρχει έλεγχος από την αρχή ώς το τέλος της διαδρομής σε πραγματικό χρόνο» εξήγησε και πρόσθεσε ότι με τους ασύρματους αυτούς αισθητήρες, ο ιδιοκτήτης του φορτίου μπορεί ακόμα να γνωρίζει τι έχει στην αποθήκη του, πότε ένα προϊόν βγαίνει από αυτή και την ακριβή στιγμή φόρτωσης, ακόμα και να λαμβάνει ειδοποίηση αν το φορτίο δεν παραδοθεί στη σωστή διεύθυνση. Το ίδιο ισχύει και αν το ίδιο φορτηγό μεταφέρει παλέτες με προϊόντα διαφορετικών πελατών, αφού καθένας τους μπορεί να λαμβάνει ξεχωριστά την πληροφορία για το δικό του φορτίο._
Αλεξάνδρα Γούτα
