inthessgr@gmail.com
Την ίδια ώρα που στη Νέα Υόρκη οι νεκροί από κοροναϊό, οι οποίοι δεν είχαν αναζητηθεί από τις οικογένειές τους, κατέληγαν σε ομαδικούς τάφους στο Μπρονξ, το Ιράν άνοιγε τόσο μεγάλα ορύγματα για τους δικούς του νεκρούς που ήταν ορατά από το Διάστημα.
Είναι αδιαμφισβήτητα από τις πιο σκληρές εικόνες της πρόσφατης πανδημίας.
Ποιο είναι όμως το κοινωνικό αποτύπωμα που αφήνουν αυτές οι συσσωρεύσεις σορών για τον αρχαιολόγο του μέλλοντος;
Η νέα μελέτη του αναπληρωτή καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Δημήτρη Μποσνάκη, που ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα στα βιβλιοπωλεία κι έχει συγκεντρώσει πλήθος «ανάρμοστων» ταφών από την εποχή του σιδήρου ως τη ρωμαϊκή εποχή, επιτρέπει τόσο στο ειδικό κοινό όσο και στον ανυποψίαστο αναγνώστη να «κατέβουν» στο σκάμμα, να «γνωρίσουν» τους ταπεινωμένους” νεκρούς και να μάθουν την ιστορία τους και τους λόγους για τους οποίους κατέληξαν σε ομαδικές, ακτέριστες και ορισμένες φορές ατιμωτικές ταφές.
Αιτίες οι οποίες εν τέλει δεν απέχουν από εκείνες για τις οποίες σήμερα ορισμένοι νεκροί καταλήγουν «ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι».
Ποιοι είναι λοιπόν οι νεκροί του ομαδικού τάφου; Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι ομαδικές ταφές που οφείλονται σε κρίσεις που αντιμετωπίζουν οι πόλεις, όπως πολεμικά επεισόδια, επιδημίες, σεισμοί ή άλλες φυσικές καταστροφές.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η πόλη αδυνατεί να προσφέρει στους νεκρούς της αυτό που τους αξίζει, με αποτέλεσμα να γίνονται πρόχειρες, ομαδικές ταφές, μέσα σε μεγάλους λάκκους χωρίς καμία φροντίδα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Θουκυδίδης ταράσσεται επειδή εξαιτίας του λοιμού που έπληξε την Αθήνα δεν τηρήθηκαν τα ταφικά έθιμα και αναφέρει τη διάλυση του κοινωνικού ιστού.
Υπάρχει λοιπόν διαχρονικά «ταπεινωτική» αντιμετώπιση των νεκρών από λοιμούς και καταστροφές, αν κρίνουμε και από τα πολύ πρόσφατα παραδείγματα των ομαδικών ταφών λόγω κορωνοϊού;
Και δεν είναι μόνο οι νεκροί από τον κορωνοϊό που έχουν αυτή την τύχη. Να σας θυμίσω ότι ανάλογη αντιμετώπιση είχαν τα πρώτα θύματα του AIDS, τα οποία θάβονταν στο Hart Island, έξω από το Μπρονξ της Νέας Υόρκης, εκεί όπου θάφτηκαν τώρα και τα θύματα του Covid-19, μαζί με τους άστεγους, ανθρώπους που δεν είχαν χρήματα για την κηδεία τους, θνησιγενή βρέφη, σε ένα από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία ομαδικών τάφων παγκοσμίως.
Εκείνοι που τάφηκαν με εμφανή τα σημάδια της ταπείνωσης, όπως χειροπέδες και ποδοπέδες;
Επρόκειτο ίσως για απείθαρχους δούλους όταν έχουμε μεμονωμένες ταφές ή για συλλογικά αδικήματα, όπως συνέβη με τους λεγόμενους δεσμώτες του Φαλήρου που εντοπίστηκαν στον περιβάλλοντα χώρο του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Όπως και να έχει, το να σε παραχωρούν σαν σκουπίδι με “υγειονομική ταφή”, σίγουρα δεν αρμόζει στον υποτιθέμενο πολιτισμένο πλανήτη του 2021.
