Παιδεία και εθνική ταυτότητα – Σκέψεις και προβληματισμοί για την απόφαση της υπουργού Παιδείας απαλοιφής ιθαγένειας και θρησκεύματος από τα σχολικά απολυτήρια και την απόφαση του ΣτΕ για το μάθημα των θρησκευτικών

Παιδεία και εθνική ταυτότητα – Σκέψεις και προβληματισμοί για την απόφαση της υπουργού Παιδείας απαλοιφής ιθαγένειας και θρησκεύματος από τα σχολικά απολυτήρια και την απόφαση του ΣτΕ για το μάθημα των θρησκευτικών

Στην επικαιρότητα και πάλι ο χώρος της Παιδείας ενώ ήδη έχει αρχίσει η νέα σχολική χρονιά , λόγω της απόφασης στης 4 Σεπτεμβρίου της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ( ΑΠΠΔΧ), να κάνει δεκτή την προσφυγή της Ένωσης Άθεων Ελλάδας για την μη αναγραφή ιθαγένειας και ταυτότητας στα σχολικά απολυτήρια των μαθητών γυμνασίου και λυκείου, αλλά και της απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) στης 20 Σεπτεμβρίου να αποδεχτεί την προσφυγή της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων κρίνοντας ως αντισυνταγματικό τα πρόγραμμα σπουδών στο μάθημα των θρησκευτικών, σε δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια , που είχε προωθήσει ο πρώην υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου.
Στο σημείο αυτό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση του υπουργείου Παιδείας και προσωπικά της υπουργού Νίκης Κεραμέως στης δύο αυτές αποφάσεις , μιας ανεξάρτητης αρχής όπως χαρακτηρίζεται από τις κυβερνήσεις των τελευταίων είκοσι και πλέων ετών, μετά την ψήφιση τον Ιούνιο του 1997, του νόμου περί προστασίας προσωπικών δεδομένων από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ,η ΑΠΠΔΧ , αλλά και της απόφασης του ΣτΕ που είναι να αρμόδιο να κρίνει την νομιμότητα των πράξεων της εκτελεστικής εξουσίας, της εκάστοτε κυβέρνησης , σχετικά με το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών ,στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που είχε σχεδιαστεί από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Συγκεκριμένα η κ. Κεραμέως λίγες ημέρες μετά την απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, στης 18 Σεπτεμβρίου έσπευσε ουσιαστικά να την υιοθετήσει ,υπογράφοντας υπουργική απόφαση σύμφωνα με την οποία , δεν θα αναγράφεται πλέον το θρήσκευμα και η ιθαγένεια στα στοιχεία που τηρούνται στο σχολείο στα πιστοποιητικά σπουδών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς επίσης και στο πληροφοριακό σύστημα ” myschool ” .
Ωστόσο ερωτηματικά , αλλά και προβληματισμό προκαλεί η δήλωση της υπουργού Παιδείας , που συνοδεύει την επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου. Συγκεκριμένα η υπουργός Παιδείας, προκειμένου να αιτιολογήσει την απόφαση της για την απαλοιφή θρησκεύματος και ιθαγένειας από τα σχολικά απολυτήρια ,στην δήλωση της τονίζει :
” Στόχος μας στο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ,είναι να καλλιεργούμε διαρκώς ένα σχολικό περιβάλλον γνώσης, ελεύθερο, δημιουργικό χωρίς αποκλεισμούς . Καταπολεμώντας κάθε είδους διάκριση , σεβόμενοι τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ”. ” Παράλληλα μεριμνούμε για την προστασία των προστασία των προσωπικών δεδομένων των μαθητών, σύμφωνα με το εθνικό και το ενωσιακό δίκαιο .”
Περισσότερο πάντως και εύλογο προβληματισμό, προκαλεί στο δημόσιο διάλογο που αφορά συνολικά την εθνική ταυτότητα στο χώρο της παιδείας, η στάση της κυβέρνησης της Ν.Δ γενικότερα στο συγκεκριμένο ζήτημα, πηγαίνοντας ουσιαστικά κόντρα στην συνταγματική επιταγή του άρθρου 16 παράγραφος , άρθρου του συντάγματος του 1975 που η ίδια εισηγήθηκε και εκπόνησε μετά την μεταπολίτευση του 1974, ερχόμενη σε αντίθεση μάλιστα με πολύ σημαντικό τμήμα της εκλογικής και κοινωνικής της βάσης , που σέβεται και υποστηρίζει τις συγκεκριμένες διαχρονικές αρχές και αξίες του νεότερου ελληνικού κράτους, όπως διαμορφώθηκαν με την εθνική παλιγγενεσία , μετά την επανάσταση του 1821 και επικυρώθηκαν από τις τρεις συνελεύσεις Άστρους, Επιδαύρου και Τροιζήνας, κατά την διαμόρφωση του πρώτου καταστατικού χάρτη της χώρας, του πρώτου συντάγματος της Ελλάδας .
Αντίθετα η στάση της σημερινής κυβέρνησης και προσωπικά της υπουργού Παιδείας , δείχνει ότι ουσιαστικά επικροτεί την γνωστή εθνομηδενιστική και λόγω ιδεολογικών αγκυλώσεων στάση του ΣΥΡΙΖΑ , απέναντι στο θέμα της εθνικής ταυτότητας στην εκπαίδευση, αν και ως κυβέρνηση στα 4,5 χρονιά θητείας της, δεν τόλμησε να προχωρήσει σε αποφάσεις παρόμοιες με αυτές που υπέγραψε πρόσφατα η κ. Κεραμέως ,αποδεχόμενοι την απόφαση της ΑΠΠΔΧ.
Έτσι δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι ο πρώτος που έσπευσε να συγχαρεί την υπουργό Παιδείας για την συγκεκριμένη απόφαση της, ήταν ο πρώην υπουργός Παιδείας και υπεύθυνος τομεάρχης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Νίκος Φίλης , την ίδια ώρα που η κ. Κεραμέως γνωρίζοντας ως έμπειρη νομικός, την ισχύ των αποφάσεων της συγκεκριμένης ανεξάρτητης αρχής , αγνόησε αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις που είχαν προηγηθεί χρονικά.

Ειδικότερα πέρα από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και η υπουργός Παιδείας ” ξέχασε ” την απόφαση 115/2012 του Διοικητικού Εφετείου Χανίων και την πρόσφατη απόφαση 660/2018 του ΣτΕ για τον χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών , όπου τόσο η απόφαση του εφετείου Χανίων, αλλά και η απόφαση του ΣτΕ για τα θρησκευτικά, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το σκεπτικό της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Από την πλευρά της , η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων εξέφρασε την έντονη δυσφορία της για απόφαση αυτή της υπουργού Παιδείας, ενώ ακόμα το ΣτΕ δεν είχε εκδώσει την οριστική του απόφαση για το πρόγραμμα σπουδών του πρώην υπουργού Κώστα Γαβρόγλου, για το μάθημα των θρησκευτικών, ενώ δεν αποκλείεται λόγω νομικών κενών όσον αφορά θέμα της απαλλαγής των αλλόθρησκων μαθητών και σε σχέση με την ιθαγένεια – θρήσκευμα στα σχολικά απολυτήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης , να υπάρξει δικαστική προσφυγή στο τμήμα αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σε αντίθετο μήκος κύματος από την απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ήταν αυτή του ΣτΕ , που με απόφαση της ολομέλειας του που δόθηκε στην δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή , έκρινε ως αντισυνταγματικές και αντίθετες στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ,τις αποφάσεις του πρώην υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου , με τις οποίες καθορίστηκαν τα προγράμματα σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών στο δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο.
Σχολιάζοντας το υπουργείο Παιδείας την απόφαση του ΣτΕ σε ανακοίνωση του, επισημαίνει ότι οι ενέργειες που θα γίνουν για την αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών, θα έχουν γνώμονα τη διασφάλιση της συμβατότητας των σχετικών ρυθμίσεων με τις συνταγματικές επιταγές .
Από την πλευρά του, για κατάργηση ολόκληρης της επιστημονικής, παιδαγωγικής και θεολογικής εξέλιξης του μαθήματος μετά το 1974, κάνει λόγο σε δήλωση του για την απόφαση του ΣτΕ ο τέως υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, τονίζοντας ότι ΄΄ ότι το μάθημα των Θρησκευτικών , σύμφωνα με τη σημερινή απόφαση ( της προηγουμένης Παρασκευής), δεν είναι πλέον μάθημα αλλά κατήχηση ”.
Την αντίθεση του στην απόφαση του ΣτΕ εκφράζει και ο πρώην υπουργός Παιδείας , τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης, χαρακτηρίζοντας την ως αντίθετη στο Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και σημειώνει ότι ΄΄εφόσον οδηγεί το μάθημα να λάβει την μορφή της κατήχησης, τελικώς οδηγεί τα πράγματα , ώστε το μάθημα των Θρησκευτικών να γίνει προαιρετικό,επιστρέφει την εκπαίδευση στην δεκαετία του ΄50 ”.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ανακοινώσεις των υπόλοιπων κόμματων, της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς που εκφράζουν επίσης την έντονη αντίδραση τους στην απόφαση του ΣτΕ για το μάθημα των Θρησκευτικών.
Το Κίνημα Αλλαγής ( ΚΙ.ΝΑΛ) χαρακτηρίζει ως αδιανόητα αρνητική εξέλιξη την απόφαση του ΣτΕ για το μάθημα των Θρησκευτικών , υποστηρίζοντας ότι ” αποτελεί την ληξιαρχική πράξη θανάτου επιστημονικών παιδαγωγικών και δημοκρατικών κατακτήσεων σαράντα χρόνων ”.
Ως αναχρονιστική χαρακτηρίζει την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, για το μάθημα των Θρησκευτικών με ανακοίνωση του το ΚΚΕ, ζητώντας την αναθεώρηση του άρθρου 16 παράγραφος 2 του συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο ” η Παιδεία θα πρέπει να προάγει την θρησκευτική συνείδηση ”.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι το σχετικό άρθρο 16 του Συντάγματος παράγραφος 2, που ισχύει από το πρώτο σύνταγμα του 1975 , μετά την μεταπολίτευση του 1974 και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και δεν αναθεωρήθηκε σε καμία διαδικασία στην Βουλή που προηγήθηκε ( 1986,2001,2008) αλλά ούτε και στην πρόσφατη διαδικασία αναθεώρησης που βρίσκεται σε εξέλιξη , από την προηγούμενη σύνοδο της Βουλής και συνεχίζεται από την παρούσα σύνθεση που προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου αναφέρει επακριβώς :
” Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων , την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελευθέρους και υπεύθυνους πολίτες ”.
Το συγκεκριμένο άρθρο του Συντάγματος, πέρα από την από την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για το μάθημα των Θρησκευτικών, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την αναγραφή του θρησκεύματος και της ιθαγένειας στα σχολικά απολυτήρια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ,που υιοθέτησε με απόφαση της η υπουργός Παιδείας,νομίζω ότι δίνει την καλύτερη απάντηση ποίο πρέπει να είναι το νόημα και η αποστολή της Παιδείας στην χώρα μας.
Όσοι διακατεχόμενοι από αριστερίστικες ιδεοληψίες και προκαταλήψεις , δεν θέλουν να καταλάβουν το νόημα του άρθρου 16 παράγραφος 2 του Συντάγματος , πέρα από τις παραδόσεις και την ιστορία αυτού του τόπου , δεν κινούνται υπεύθυνα όσον αφορά το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας ,που είναι η εθνική και η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση των σημερινών και των επερχόμενων γενεών .
Αυτό κατά την άποψη μου, είναι το νόημα της αυτονόητης εθνικής ταυτότητας στην ελληνική παιδεία και στις τρεις βαθμίδες της και δεν πρέπει όσες εξελίξεις και να σημειώνονται παγκόσμια να αλλάξει , για να υπάρχει διαχρονικό παρόν και μέλλον της πατρίδας μας , με γενεές που πιστεύουν σε εθνικές δικαιωμένες ιστορικά αρχές και αξίες , όπως η εθνική και η θρησκευτική συνείδηση των Ελλήνων και των Ελληνίδων .

Αθανάσιος Μανουσάκης