info@politispress.gr
Τι προβλέπουν οι ειδικοί τη Νέα Δεκαετία. Οι νέες ευκαιρίες και οι κίνδυνοι. Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση και η Υγεία.
Οι νέες επιδεξιότητες που απαιτούνται είναι η Αντιληπτικότητα, η Επινοητικότητα και η Δημιουργικότητα.
Το είπε ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας: 150 εκατομμύρια άτομα θα χάσουν τη δουλειά τους το 2022, ενώ 300 εκατ. νεοεισερχόμενοι δεν θα βρίσκουν εργασία. Ηδη, το 65% των νέων με πρώτο πτυχίο αναζητεί αντικείμενα απασχόλησης που εκλείπουν. Σήμερα στην Ευρώπη ζητούνται ψηφιακές δεξιότητες από τους 7 στους 10 εργαζομένους. Ένας στους τρεις δεν διαθέτει καμία… Το 2030, με την επέλαση των ρομπότ στην αγορά εργασίας, θα χαθούν 800 εκατ. θέσεις – το 1/5 του σημερινού παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. O πλούτος που θα παραχθεί από την υψηλή παραγωγικότητα των ρομπότ, που «δεν αυθαδιάζουν, δεν αργούν, δεν απεργούν, δεν παίρνουν άδεια, δεν θέτουν ζητήματα διάκρισης φύλου, φυλής ή ηλικίας…», μένουν ανεπηρέαστα από τη βάναυση αμφισημία της ζωής, από ό,τι άλυτο υπάρχει στις ανθρώπινες συγκρούσεις, θα διατεθεί για τη δημιουργία θέσεων υψηλής ειδίκευσης π.χ. σε υπηρεσίες, εκπαίδευση, επικοινωνία, κοινωνική εργασία, φροντίδα ηλικιωμένων, Υγεία. Ωστόσο τα ρομπότ ήδη προσφέρουν αυτοματοποιημένα το 45% των δραστηριοτήτων υπαλλήλων γραφείου. Πείθουν καταναλωτές που αμφιρρέπουν από τον φόβο της συνενοχής με την ψευδαίσθηση, διαγιγνώσκουν ασθένειες, φροντίζουν ηλικιωμένους, χειρουργούν. Το 47% των επαγγελμάτων στις ΗΠΑ θα αυτοματοποιηθεί, λέει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Διόγκωση της ανεργίας, της σκουριάς που φθείρει ανεπίστρεπτα επάρκειες, όξυνση ανισοτήτων, διεύρυνση περιθωρίου, εκπατρισμός στο πουθενά (ήδη γίνονται προτάσεις –από τον Ελον Μασκ– για ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα σε διεθνές επίπεδο). Σίγουρα νέες θέσεις θα προκύψουν για τους έχοντες τα προσόντα, ενώ μηχανές, συσκευές, αισθητήρες και άνθρωποι θα συν-λειτουργούν.
Οι εξελίξεις αναμένονται καταλυτικές για τους πολίτες γενικότερα αλλά και τους ασθενείς.
Οι αλλαγές που πυροδοτεί όμως η Δ΄ Βιομηχανική Επανάσταση, εκτός από κινδύνους, εμπεριέχουν και ευκαιρίες. Επειδή ο πιο σημαντικός συντελεστής παραγωγής είναι πλέον νέες δεξιότητες όπως η δημιουργικότητα, η συνεργατικότητα , η αντιληπτικότητα, η επινοητικότητα, η καινοτομία, και η συμμετοχή μιας χώρας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι δεν απαιτεί πια πανάκριβες επενδύσεις έντασης κεφαλαίου, αλλά καλά εκπαιδευμένο και υψηλής στάθμης ανθρώπινο δυναμικό. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει επειγόντως να κινηθούμε, επενδύοντας κυρίως στην παιδεία, τη γνώση και την καλλιέργεια των νέων δεξιοτήτων.
Οι κοινωνίες μας γερνάνε και παράλληλα οι χρόνιες ασθένειες γίνονται όλο και περισσότερες, προσθέτοντας επιπλέον κόστη στις οικονομίες των κρατών. Η απάντηση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης θα είναι η χρήση της ρομποτικής στη φροντίδα των ηλικιωμένων. Ρομποτικοί βοηθοί με τεχνητή νοημοσύνη θα υπενθυμίζουν την κατάλληλη στιγμή για τη λήψη ενός φαρμάκου και θα μπορούν να παρέχουν απλές καθημερινές βοήθειες που σήμερα επωμίζονται συγγενείς, φίλοι ή επαγγελματίες της φροντίδας. Αυτή η εξέλιξη θα είναι ανυπολόγιστης αξίας για απομακρυσμένες περιοχές με μικρή πρόσβαση στις δομές Υγείας. Η ίδια η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι πολύτιμος σύμμαχος μοναχικών ανθρώπων, εκμηδενίζοντας αποστάσεις και γκρεμίζοντας κοινωνικά τείχη.
Η πρόληψη και η διαχείριση της ασθένειας θα ενσωματωθεί στην καθημερινότητα μας. Καθημερινά μικρά «τσεκ απ» και απλή καθημερινή καταγραφή των βασικών μας λειτουργιών όπως πίεση, επίπεδα διαβήτη, χοληστερίνη κτλ θα είναι αυτονόητες λειτουργίες μέσω των συσκευών μας και δεν θα απαιτείται η επίσκεψη σε δομή Υγείας. Συνεπώς, το Internet of Things αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στις παραπάνω «καθημερινά τσεκ-απ» ενώ θα συμβάλλει καθοριστικά και στη συμμόρφωση των ασθενών στην πρόληψη, στη διαχείριση της Υγείας τους ή της ασθένειάς τους.
Στο φάρμακο οι εξελίξεις αναμένονται ακόμα πιο εντυπωσιακές. Ήδη ασθένειες που μέχρι πριν λίγα χρόνια οδηγούσαν στον θάνατο, όπως ο HIV και η Ηπατίτιδα C σήμερα αντιμετωπίζονται, δεν απειλούν τη ζωή, ενώ στην περίπτωση της Ηπατίτιδας C, θεραπεύονται πλήρως σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι εξελίξεις στα “genomics”, στη μελέτη δηλαδή των γονιδίων θα οδηγήσουν σε πιο στοχευμένες και εξατομικευμένες θεραπείες. Οι πολίτες θα ξέρουν πώς να προλάβουν την ασθένεια και οι επαγγελματίες Υγείας πως θα την στοχεύσουν καλύτερα.
Η γήρανση του πληθυσμού, στον δυτικό κόσμο και φυσικά στην χώρα μας, δημιουργεί ένα πεδίο δράσης για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Οι προκλήσεις είναι τεράστιες και οι νέες προτάσεις είναι ήδη εδώ, δίπλα στην πόρτα μας.
Όλες οι παραπάνω εξελίξεις δεν θα προκύψουν χωρίς προβλήματα, χωρίς συγκρούσεις, χωρίς ηθικά ζητήματα και διλήμματα. Για παράδειγμα, κάθε βιομηχανική επανάσταση έφερνε μαζί της στρατιές ανέργων, τη δουλειά των οποίων αναλάμβαναν μηχανές. Σε κάθε τέτοια περίοδο ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έπρεπε να επανεκπαιδευτεί, να προσαρμοστεί και να εξελιχθεί.
Η Βιομηχανία στην Ευρώπη είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής οικονομίας, με 2 εκατ. επιχειρήσεις και 33 εκατ. εργαζόμενους.
H Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση, που έλαβε χώρα στην Ευρώπη και στην Αμερική τον 18ο και 19ο αιώνα, βασίστηκε στη Μηχανική Ενέργεια, που παρήγαγαν η Ενέργεια του Νερού και η Ενέργεια του Ατμού.
Η Δεύτερη Βιομηχανική Επανάσταση (1870-1914) βασίστηκε στη μαζική παραγωγή προϊόντων πάνω σε Γραμμές Παραγωγής εκμεταλλευόμενη την Ηλεκτρική Ενέργεια.
Η Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση ή Ψηφιακή Επανάσταση (1980 μέχρι σήμερα) βασίστηκε στην Ηλεκτρονική, στους Υπολογιστές, στο Διαδίκτυο και στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Τώρα πλέον βρισκόμαστε στην αρχή μιας Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, που βασίζεται στη Νανοτεχνολογία, στη Βιοτεχνολογία και κυρίως στις «Τεχνολογίες της Πληροφορίας νέας γενιάς», όπως είναι:
• Κυβερνο-Φυσικά Συστήματα (Cyber–Physical Systems, CPS)
• Το διαδίκτυο των πραγμάτων (Internet of Things, IoT),
• To υπολογιστικό νέφος (Cloud Computing)
• Τα μεγάλα δεδομένα και οι αναλυτικές δεδομένων (Big Data & Data Analytics)
• Τεχνολογίες Ρομποτικής (Robotics)
• 3D εκτυπωτική (3D printing)
• Συμπίεση Δεδομένων (Data Compression)
• Ασφάλεια Δεδομένων (Data Security)
• Μάθηση Μηχανών (Machine Learning).
Ο όρος “Industry 4.0” προέκυψε από ένα πρόγραμμα high-tech Στρατηγικής της Γερμανικής Κυβέρνησης για την προώθηση της «Ψηφιοποίησης της Βιομηχανικής Παραγωγής», που παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2011 στην Έκθεση του Ανόβερου και ολοκληρώθηκε το 2013 [1]. Το Industry 4.0 περιλαμβάνει τα Cyber-Physical Systems, το IoT και το Cloud Computing.
Αναφύεται πλέον ένας νέος όρος «το Έξυπνο Εργοστάσιο» (Smart Factory), που περιλαμβάνει Κυβερνο-Φυσικά Συστήματα, τα οποία παρακολουθούν επισταμένα τις φυσικές διεργασίες στη βιομηχανική παραγωγή, δημιουργούν εικονικό αντίγραφο του φυσικού κόσμου και διαχειρίζονται αποκεντρωμένες αποφάσεις. Στην ουσία τα CPS παντρεύουν υπολογιστικές και φυσικές διεργασίες σε ένα ενιαίο ολοκληρωμένο περιβάλλον παραγωγής.
Η ψηφιοποίηση της Βιομηχανίας:
• δημιουργεί νέες πλατφόρμες επικοινωνίας, εκτέλεσης υπολογισμών και αυτόματων παραγγελιών,
• ενοποιεί ετερόκλητα Πληροφοριακά Συστήματα σε ενιαίο περιβάλλον,
• παράγει νέες ειδικότητες με ιδιαίτερη μαζική έκταση,
• δημιουργεί νέες μεθόδους σχεδίασης και παραγωγής προϊόντων (3D printing),
• συνδυάζει ετερόκλητα προϊόντα στην ολοκλήρωση ενός χρηστικού προϊόντος (IoT),
• υποστηρίζει ακριβούς υπολογισμούς με ειδικές τεχνικές ολοκλήρωσης
των υπολογισμών σε βατούς χρόνους (Cloud Computing, Big Data).
• επεξεργάζεται μεγάλης έκτασης δεδομένα για άντληση εμφωλιασμένης
Πληροφορίας (Data Analytics) για την παραγωγή συμβουλευτικών πράξεων,
• δημιουργεί αυτόματους πράκτορες ψαξίματος (search agents) για εξειδικευμένη αναζήτηση.
Στο σημερινό εξελιγμένο εργοστάσιο παραγωγής το κλειδί της επιτυχίας είναι να προσφέρει το σύστημα υψηλής ποιότητας προϊόντα με χαμηλό κόστος αυξάνοντας έτσι το κέρδος. Για αυτό το σκοπό το σύστημα διαθέτει διάφορες πηγές δεδομένων, που του προσφέρουν αξιόλογες πληροφορίες για όλα τα στάδια της παραγωγής. Υπάρχουν σήμερα αξιόπιστα συστήματα, που αναδεικνύουν έγκαιρα τα προβλήματα και τα πιθανά σφάλματα της παραγωγής.
Αντίθετα στο Industry 4.0-Εργοστάσιο πέρα από την αδιάκοπη τεχνολογική παρακολούθηση της παραγωγής και την έγκαιρη διάγνωση των σφαλμάτων το σύστημα προσφέρει επαγρύπνηση ελέγχου και προβλεψιμότητα σφαλμάτων με έγκαιρη αυτενέργεια βασισμένη σε συνδυασμό πολλών ετερόκλητων συνιστωσών παραγωγής. Το σύστημα πετυχαίνει άμεση και ενδελεχή διαχείριση της συνολικής παραγωγικής διαδικασίας με καλύτερη συντήρηση και αδιάλειπτη λειτουργία.
Οι «ψευδείς ειδήσεις» (fake news), η παραπληροφόρηση και η online προπαγάνδα θα βρεθούν και πάλι στο προσκήνιο, αλλά θα ενταθεί η προσπάθεια καταπολέμησής τους (και από το Facebook, θέλοντας και μη).
Το άγχος κυβερνοασφάλειας θα γίνει πιο έντονο, καθώς οι κάθε είδους χάκερ πολλαπλασιάζονται και οι χρήστες γίνονται πιο εκτεθειμένοι, όσο περισσότερο μεταφέρουν τη ζωή τους στον ψηφιακό κόσμο.
Οι «μεγάλοι» της τεχνολογίας (Apple, Google, Facebook κ.ά.) θα γίνουν ακόμη μεγαλύτεροι το 2020 και αυτό μπορεί να εντείνει τις εναντίον τους αντιδράσεις από κυβερνήσεις και πολίτες.
Ο πόλεμος αλλάζει μορφές, μέσα και μεθόδους που θυμίζουν τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, ενώ στα συστήματα δικαιοσύνης λειτουργούν οι πρώτες πιλοτικές δράσεις με αλγορίθμους που δικάζουν.
Το εκπαιδευτικό σύστημα, όπως πάντα και παντού, είναι αυτό που ορίζει το μέλλον μιας χώρας, κι αυτό προϋποθέτει θεμελιώδη αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών. «Οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν, αλλά και να ελέγχουν τις μηχανές με βάση τα ανθρώπινα ιδεώδη προς όφελος όλων. Δωρεάν πρόσβαση στη διά βίου εκπαίδευση, ως βασικό εργασιακό δικαίωμα, ώστε να μη μένει κανείς πίσω. Ήδη, χώρες στην Ασία και στην Ευρώπη έχουν προχωρήσει την τελευταία πενταετία σε νέου τύπου εκπαιδευτικά προγράμματα.
Η πρόοδος δεν σταματά ποτέ. Προκλήσεις και απειλές αντιμετωπίζονται με πρόβλεψη, σχέδιο και δουλειά από ηγεσίες και λαούς. Ξεχωρίζει και προχωρά εμπρός η κατάρτιση, η εξειδίκευση, ο εξοπλισμός, η ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας. Οι νικητές θα είναι αυτοί που διαβάζουν το μέλλον, προετοιμάζονται και τραβούν μπροστά.
Ερευνήτρια- Δημοσιογράφος
