Συνέντευξη στη Δημοσιογράφο Νίκη Πέτσου, παρουσίαση του βιβλίο του Στρατιωτικού Ψυχολόγου Γεράσιμου Σαλτού., <ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ>

ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ

Συνέντευξη στη Δημοσιογράφο Νίκη Πέτσου, παρουσίαση του βιβλίο του Στρατιωτικού Ψυχολόγου Γεράσιμου Σαλτού.

Ανδρονίκη Πέτσου : Πριν αναφερθούμε στο βιβλίο σας «ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ» που εκδόσατε πρόσφατα, θα ήθελα να μας πείτε λίγα λόγια για εσάς.

Γεράσιμος Σαλτός: Κατάγομαι από ένα χωριό του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και συγκεκριμένα από το Μάστρο Μεσολογγίου. Προέρχομαι από τις τάξεις του Στρατού – έχω τελειώσει τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων- όπου εξήλθα, μετά το πέρας της εκπαίδευσής μου με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Παράλληλα με την κυρία εργασία μου έκανα διάφορες σπουδές, όπου μεταξύ αυτών ήταν και η φοίτησή μου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, στο Τμήμα Ψυχολογίας καθώς και μια μετεκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Strathclyde του Ηνωμένου Βασιλείου, στη Συμβουλευτική Ψυχολογία.(«Pg. Certificate in Person-Centred Counselling»). Είμαι πιστοποιημένος εκπαιδευτής ενηλίκων όπου διδάσκω σε δημόσια και ιδιωτικά Ιδρύματα, είμαι παντρεμένος και έχω τρία παιδιά.

Ανδρονίκη Πέτσου: Ας έρθουμε τώρα στο βιβλίο σας. Σε ποιες ηλικίες αναγνωστών απευθύνεται ποιο το περιεχόμενό του καθώς και ο στόχος σας;

Γεράσιμος Σαλτός: Το βιβλίο απευθύνεται σχεδόν σε όλες τις ηλικίες, από παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία μέχρι και άτομα της τρίτης ηλικίας. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενό του, ο αναγνώστης θα συναντήσει θέματα που απασχολούν όλη την ανθρωπότητα -σαφώς και τον ίδιο- και έχουν να κάνουν με σκέψεις, τοποθετήσεις ή αναφορές από την επιστήμη της Ψυχολογίας, της Φιλοσοφίας και όχι μόνο και στοχεύουν στην αφύπνιση και στοχασμό προς διεύρυνση της αυτογνωσίας, αναγνώρισης των συναισθημάτων, ενίσχυση της αυτοαξίας του και γιατί όχι, αλλαγή πλεύσης των οριζόντων του. Εκτιμώ ότι ο αναγνώστης μέσω αυτού του πονήματος, θα μπορέσει να διερευνήσει και να αναστοχαστεί τόσο τη σχέση του με τον εαυτό του όσο και με τους άλλους.

Ανδρονίκη Πέτσου: Πέστε μας για τη δομή του βιβλίου; Ποιες είναι οι ενότητες που εμπεριέχει, τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε καθώς και από που εμπνευστήκατε τις θεματικές;

Γεράσιμος Σαλτός: Το βιβλίο είναι κατανεμημένο σε δύο ενότητες (μέρη). Το πρώτο μέρος αποτελείται από σύντομα και περιεκτικά κείμενα για ζητήματα που απασχολούν τον κάθε άνθρωπο στη ζωή του και προβληματίζεται για τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Ενδεικτικά αναφέρονται σε ζητήματα που αφορούν τον έρωτα, τη διαχείριση συναισθημάτων (θυμού, θλίψης, ζήλιας, κ.λ.π), την αγάπη, τη θέαση του εαυτού σύμφωνα με την οπτική που έχει διαμορφώσει, τις ασυνείδητες ανάγκες του και τον τρόπο που προσπαθεί να τις ικανοποιήσει, τα στερεότυπα, τις προκαταλήψεις, το πένθος, την ελευθερία, κ.α.
Είναι ιδέες -σε πολύ απλή γλώσσα- που όπως προανέφερα, σκοπό έχουν την αφύπνιση, την επανεξέταση και την πιθανή διεύρυνση της οπτικής του, σηματοδοτώντας και έναν διαφορετικό τρόπο ερμηνείας των διαφόρων καταστάσεων που τυχόν αντιμετωπίζει ή θα του παρουσιασθούν.
Το δεύτερο μέρος εμπεριέχει ακόμη πιο μικρά σε έκταση κείμενα με τον τίτλο «Στοχασμοί».
Και στα δύο μέρη, δεν εισέρχομαι σε λεπτομερή ανάλυση των θεμάτων που καταπιάνομαι για δύο λόγους: Από τη μια για να μη κουράσει τον αναγνώστη και από την άλλη επειδή θεωρώ ότι μια έννοια, μια ιδέα ή ένα μήνυμα μπορεί πιο εύκολα ο εγκέφαλος να το επεξεργασθεί, όταν προφέρεται συντετμημένως και με απλά λόγια.
Πηγές εμπνευσής μου είναι οι άνθρωποι και οι ιστορίες τους, που μέχρι σήμερα έχω έρθει σε επαφή μαζί τους, είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε σε επαγγελματικό/θεραπευτικό (ψυχοθεραπεία). Και σαφώς-ίσως και πρωτίστως- τα «του εαυτού» μου προκύπτοντα θέματα, να στάθηκαν οι αφορμές; οι αιτίες; που εμπνεύστηκα την συγγραφή αυτού του βιβλίου.

Ανδρονίκη Πέτσου: Επειδή έχω διαβάσει το βιβλίο σας και δεν σας κρύβω ότι μου άρεσε πάρα πολύ, εντούτοις σε ορισμένα σημεία -πέραν του προβληματισμού- μου δημιουργήθηκαν και κάποιες σκέψεις ή απορίες, που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, Θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ σε 4-5 κείμενά σας που έχω σημειώσει. Στο κείμενό σας «Περί τρέλας» αναφέρεστε με πολύ ευαισθησία για τους ανθρώπους που βιώνουν μια διαφορετική πραγματικότητα από των υπολοίπων. Τελικά πιστεύετε ότι όλοι μας μπορούμε να βιώσουμε αυτή την κατάσταση;

Γεράσιμος Σαλτός: Πολύ ωραία ερώτηση. Όπως διαβάσατε η Ιατρική έχει ορίσει την «τρέλα» σαν μια ψυχική κατάσταση του ανθρώπου…που παρουσιάζει ένα διατεταραγμένο τρόπο σκέψεως και αφύσικες συμπεριφορές. Όταν αυτή η κατάσταση είναι μόνιμη χαρακτηρίζεται ως ψύχωση. Συνηθίζω να λέω ότι όλοι οι άνθρωποι λίγο πολύ είμαστε νευρωτικοί, δηλ. όλοι έχουμε τα θεματάκια μας. (Υπάρχει και σχετικό κείμενο γι’ αυτό). Η ψύχωση χαρακτηρίζεται ως διαταραχή. Πιστεύω λοιπόν ότι ο καθένας μας, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες (σοκ, έντονο άγχος, κ.λ.π) μπορεί να μεταπηδήσει από τη νεύρωση στη ψύχωση. Εξάλλου σε κατάσταση ύπνου (όνειρα) βρισκόμαστε και σε μια μορφή ψυχωτικής κατάστασης. Η διαφορά μας με τους ανθρώπους που τους έχει διαγνωστεί ψύχωση, είναι ότι εμείς επανερχόμεθα μετά τη διαχείριση του άγχους μας, στην πρότεινη κατάσταση. Αλλά και ποτέ δεν ξέρεις…πότε και αν μεταπηδήσουμε.

Ανδρονίκη Πέτσου: Συνεχίζω τις ερωτήσεις πάνω στα κείμενά σας. Στο «Έχεις έξυπνη καρδιά… ή απλά είσαι έξυπνος;» καταλήγετε με τη ρήση του Φινν Τέϋλορ: «….Όλα είναι μικροπράγματα». Είναι έτσι τα πράγματα στη ζωή; Όλα μικροπράγματα;

Γεράσιμος Σαλτός: Σαφώς και όχι. Υπάρχουν καταστάσεις που είναι πολύ σοβαρές και επώδυνες (π.χ. μια ανίατη ασθένεια, ένας θάνατος, κ.λ.π). Δεν αναφέρομαι σε αυτές, αν και γι’ αυτές και πάλι χρειάζεται ευφϋία καρδιάς (συναισθηματική νοημοσύνη) για τη διαχείρησή τους. Η ιδέα του κειμένου αναφέρεται στον τρόπο που έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τις διάφορες καταστάσεις και δη τις απλές και ανώδυνες. Αν εστιαστούμε στα σημαντικά πράγματα που μας συμβαίνουν και μάθουμε να τα διαχειριζόμαστε, όλα τα άλλα, ναι…είναι μικροπράγματα.

Ανδρονίκη Πέτσου: Παίρνοντας αφορμή από το κείμενο «Σώπα, σ’ αγαπώ », θέλω να σας ρωτήσω πως βλέπετε τις σχέσεις σήμερα;

Γεράσιμος Σαλτός: Είναι γνωστό ότι η οποιαδήποτε μορφή σχέσης και δη η συντροφική (ερωτική) είναι δύσκολη. Σκεφτείτε δύο άνθρωποι εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους, με άλλα βιώματα κι εμπειρίες, με άλλη οπτική και με άλλη ψυχοσύνθεση να προσπαθήσουν να συνταιριάξουν τις ανάγκες κι επιθυμίες τους (δηλ. το εγώ τους) σαν να είναι ένας. Στην αρχή φαίνεται (;) ότι τα καταφέρνουν-είναι που κι ο έρωτας είναι τυφλός, μετά όμως που αρχίσουν να βλέπουν πιο καθαρά ο ένας τις ατέλειες του άλλου, εκεί δημιουργείται η σύγκρουση των συναισθημάτων. Το πως επιλέγει ο καθένας να διαχειριστεί αυτή την πραγματικότητα, είναι προσωπικό θέμα. Πάντως, σε μια μακροχρόνια σχέση, όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά αλλά εμπλέκονται παιδιά, οικονομικά συμφέροντα, κ.λ.π -συνήθως- για τον έναν απ’ τους δύο ή κι από τους δύο, είναι δύσκολο να απεγλωβιστούν. Βέβαια, πολλοί το τολμούν. Οι περισσότεροι όμως ”βολεύονται” σε μια συνθήκη ανοχής και αποξένωσης και πορεύονται…όπως πορεύονται. Θα τολμήσω να πω, ότι οι περισσότεροι εξ ημών, διάγουμε τον βίον μας, δυστυχείς και παραδομένοι στην ανημπόρια. Παραμυθιαζόμαστε ότι όλα είναι καλά, αλλά αν δεν υπάρχει πραγματική Αγάπη, πόσο καλά μπορεί να είναι στη ζωή σου; Και δυστυχώς, δεν έχουμε μάθει να αγαπάμε…που σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πάρουμε κι Αγάπη. Δεν ξέρω, αν σας απήντησα.

Ανδρονίκη Πέτσου: Στο κείμενο ”Το «μικρό παιδί» μέσα μας” διατείνεστε ότι η ανάγκη μας για αγάπη και αποδοχή είναι τόσο μεγάλη που κάνουμε διάφορα πράγματα (συχνά πυκνά χειριστικά) για να λάβουμε την επιβεβαίωση της αγάπης του άλλου. Καλά τα μικρά παιδιά, αλλά κι εμείς οι μεγάλοι που εννοείται είμαστε ώριμοι, κατασταλαγμένοι και αυτεξούσιοι;

Γεράσιμος Σαλτός: Η ανάγκη μας για αποδοχή και Αγάπη δεν θα σταματήσει ποτέ να υφίσταται, μέχρι να αφήσουμε το μάταιον τούτο κόσμο. Σκεφτείτε, κάτι απλό. Έγραψα ένα βιβλίο. Μέχρι εδώ καλά. Τι περιμένω αλήθεια από το κοινό; Είναι σαφές, να το αποδεχτεί και ει δυνατόν να το αγαπήσει. Μέσω του πονήματος αυτού, όσο πιο πολλές πωλήσεις θα έχει, τόσο πιο πολλή αποδοχή και Αγάπη θα βιώνω από τους αναγνώστες. Και πίστέψτε με, δεν είναι πρωταρχική ανάγκη το οικονομικό σκέλος. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Θετική αναγνώριση ζητάμε και Αγάπη, σαν τα μικρά παιδιά’ κι αν δεν τα λαμβάνουμε θλιβόμαστε, θυμώνουμε και πληγώνουμε τον άλλον. Κι εδώ βέβαια να πούμε, ότι για να είμαστε εις θέσιν να λάβουμε Αγάπη, πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε εμάς. Χωρίς αυτή την συνθήκη, πάντα θα την αναζητάμε, αλλά εμείς οι ίδιοι δεν θα επιτρέπουμε στον εαυτό μας να τη δεχτεί. Γιατί όπως το αναφέρω και σε πολλά σημεία του βιβλίου: « Δίνουμε ό,τι έχουμε, αλλά και παίρνουμε ό,τι έχουμε».

Ανδρονίκη Πέτσου: Στα «Φάρμακα – Αυτοθεραπεία» κάνετε αναφορά στις δυνατότητες του ανθρώπου μέχρι του σημείου και να αυτοθεραπευτεί από μια σοβαρή ασθένεια. Πόσο πιθανόν θεωρείτε αυτό το ενδεχόμενο;

Γεράσιμος Σαλτός: Στην «Εισαγωγή» μου παραθέτω την ιδέα ότι για όλα τα πράγματα είναι καλό να ξεκινάμε με αμφιβολία για να καταλήξουμε στη βεβαιότητα. Και σε αυτό το κεφάλαιο, αυτό υποστηρίζω. Αμφιβάλλω, ερευνώ και βεβαιώνομαι. Κι αυτό που εκτιμώ θα πρέπει να τονίσουμε είναι ότι ο εαυτός μας, έχει άπειρες δυνατότητες, αρκεί να του δώσουμε εμείς την ευκαιρία να τις αναδείξει. Και θεωρώ ότι μέσα στις δυνατότητές του, μετά από μια διαδικασία ψυχολογικών διεργασιών σε συνεργασία με τη σύγχρονη Ιατρική, είναι και η αυτοθεραπεία. Θα μου πείτε ότι είναι μια ιδέα. Συμφωνώ, αλλά αυτό που λέω είναι, να το δούμε. Μπορεί να ακούγεται ουτοπικό ή αδιανόητο αλλά πόσες «ανακαλύψεις» δεν έχουν γίνει που μέχρι τότε ανήκαν στη σφαίρα της φαντασίας; Ο Καζαντζάκης μας προτρέπει: «Φτάσε εκεί που δεν μπορείς». Ίσως, αυτό που τώρα φαντάζει απίστευτο…τελικά κάποια στιγμή να το μπορέσουμε. Αρκεί να είμαστε ανοιχτοί στην εμπειρία και απελευθερωμένοι από στεγανά, στερεότυπα και ιδεοληψίες. Και μια καλή αρχή είναι η εμβάθυνση στο εσώτερο εαυτό μας με την διεύρυνση της αυτογνωσίας μας. Κάτι που αποτελεί και μια υψίστη πράξη αυτοαγάπης.

Ανδρονίκη Πέτσου: Η προτελευταία ερώτησή μου αναφέρεται στον επίλογό σας. Επιλέξατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μια ιστορία που σας έλεγε η μητέρα σας -όταν ήσασταν παιδί- και ειλικρινά με συγκινήσατε. Τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να κάνουν οι γονείς στα παιδιά τους για να τους διδάξουν την Αγάπη και να μεταλαμπαδεύσουν στη ψυχή τους αξίες και αρετές;

Γεράσιμος Σαλτός: Εν πρώτοις, κάθε διδαχή επιτυγχάνεται δια του παραδείγματος. Τα παιδιά μαθαίνουν ό,τι βλέπουν και όχι μόνο ό,τι τους λέγουν. Και για να έχει άριστο αποτέλεσμα ο Λόγος θα πρέπει να συμφωνεί με την Πράξη. Κι αν η πράξη της Αγάπης κυριαρχεί στις σχέσεις των γονέων και αυτών με τους άλλους, στα παιδιά ενδοβάλλεται η δύναμη της Αγάπης και παγιώνεται ως αρετή και αξία. Ο Λόγος εμπλουτίζει τη φαντασία, ωριμάζει τη σκέψη και καλλιεργεί τη ψυχή. Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων (Λόγος και Πράξη) λέγεται Παιδεία και θα τολμήσω να πω, αυτό είναι και η πραγματική μόρφωση σε κάθε Άνθρωπο. Γιατί όσες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις κι αν αποκτήσεις, όσους τίτλους και περγαμηνές κι αν αξιωθείς, αν δεν έχεις παιδεία ψυχής, όλα τα προηγούμενα δεν έχουν αξία, γιατί πρώτα είμαστε Άνθρωποι και μετά ο,τιδήποτε άλλο. Κοντολογίς, οι γονείς αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να αγαπιούνται μεταξύ τους και να δείχνουν την Αγάπη τους και στα παιδιά τους. Και αυτή την Αγάπη, να την επικοινωνούν κάθε μέρα με το Λόγο, δηλαδή καθώς τα αγκαλιάζουν να τους λένε και πόσο πολύ τα αγαπούν.

Ανδρονίκη Πέτσου: Κλείνοντας τη συνέντευξη ποιο είναι το κυρίαρχο μήνυμα -αν θα μπορούσαμε να πούμε έτσι- που εκλαμβάνει ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο σας;

Γεράσιμος Σαλτός: Τα μηνύματα ούτως ή άλλως είναι πολλά γιατί όπως αναφέραμε διαπραγματεύται ποικιλία θεμάτων. Εντούτοις, θα προσπαθήσω να τα συνοψίσω σε ένα κεντρικό μήνυμα, εστιαζόμενος στον τίτλο του βιβλίου: «ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ» και θα είμαι λιτός. Μέσα από το διαρκές ταξίδι της αυτογνωσίας οι νέες εμπειρίες που αποκομίζει κάποιος από τη θέαση του αγνώστου εαυτού του, είναι οι προϋποθέσεις για επανατοποθέτηση της ζωής του σε πιο στέρεες και υγιείς βάσεις. Κάτι που έχει θετικό αντίκτυπο τόσο στον ίδιον όσο και στις σχέσεις του με τους άλλους. Κάτι που μετατρέπει τα αφύσικα συναισθήματα σε φυσικά, την Αγάπη υπό όρους σε τοιαύτη άνευ όρων και το ταξίδι της ζωής σε ανεπανάληπτη και υπέροχη εμπειρία. Μια εμπειρία που δίνει νόημα και αξία στη ζωή… και η αξία της βρίσκεται στον τρόπο που επιλέγουμε να τη ζήσουμε.