Ελληνοτουρκικές σχέσεις και η έγκυρη ενημέρωση – Σκέψεις και προβληματισμοί για τις τελευταίες εξελίξεις

του Θανάση Μανουσάκη

Στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στην χώρα μας, ειδικότερα ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση βρέθηκε το θέμα της διευθέτησης των ορίων του ποταμού Έβρου ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, με αφορμή δημοσίευμα της αγγλικής εφημερίδας ” Sun ” που προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων και συζητήσεων για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία του.
Η αντιπαράθεση ανάμεσα σε Ν.Δ . και ΣΥΡΙΖΑ αλλά και με εμπλοκή της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου, που επέκρινε δριμύτατα τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο θέμα , αφορούσε το κατά πόσον σύμφωνα με το δημοσίευμα της αγγλικής εφημερίδας υπήρξε αυθαίρετη χάραξη από τουρκικής πλευράς της κοίτης του ποταμού, εισβάλλοντας όπως υποστηρίζει η ” Sun ” ουσιαστικά ο τουρκικός στρατός σε ελληνικό έδαφος, ενώ σύμφωνα με συνθήκη της Λωζάνης που υπογράφηκε στις 30 Ιανουαρίου 1923 , με το τέλος του πολέμου της Μικράς Ασίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία , υφίσταται καθορισμένο φυσικό όριο στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας , κατά μήκος του ποταμού Έβρου .
Συγκεκριμένα η συνοριακή γραμμή ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία εκτείνεται στην Θράκη, σε μήκος 203 χιλιομέτρων. Η συνθήκη της Λωζάνης όρισε σε σχετικό άρθρο ότι στο μεγαλύτερο τμήμα της, ταυτίζεται με το ρου των ποταμών Άρδα και Έβρου, εκτός από μια έκταση 11 χιλιομέτρων στο ύψος της Ανδριανούπολης, όπου το σύνορο μετατοπίζεται δυτικά του ποταμού (τρίγωνο Κάραγατς ).
Η καταρχήν αντίληψη την περίοδο εκείνη, ήταν ότι η Ελλάδα έπρεπε να κατέχει το δυτικό τμήμα του ποταμού Έβρου και η Τουρκία το ανατολικό, ενώ ο καθορισμός του συνόρου στην Λωζάνη έγινε σε ένα χάρτη μεγάλης κλίμακας ( 1:1.000.000 ) και παράλληλα μια τριμερή επιτροπή που αποτελούνταν από εκπροσώπους της Ελλάδας, της Τουρκίας και μιας τρίτης χώρας της Ολλανδίας , ανέλαβε να χαράξει το σύνορο Ελλάδας -Τουρκίας επί του εδάφους (άρθρο 5 Συνθήκης της Λωζάνης ).
Το σύνορο ακολουθούσε σύμφωνα με το άρθρο της Συνθήκης στο κύριο βραχίονα του ποταμού και βασίσθηκε σε σταθερά στοιχεία , ενώ τα συμπεράσματα της Επιτροπής περιελήφθησαν σε πρωτόκολλο που υπεγράφη στην Αθήνα την 3η Νοεμβρίου 1926.
Το πιο κρίσιμο άρθρο στην παρούσα χρονική στιγμή είναι το άρθρο 2 της Συνθήκης που αναφέρει τα ακόλουθα :
” Η Επιτροπή απεφάσισεν ότι δεν θα ακολουθήσει τον ρουν του ποταμού εις τα ενδεχόμενας μετακινήσεις του, αλλά η γραμμή αυτή καθορίζεται κατά τρόπον οριστικόν από την παρούσαν θέσιν του ποταμού , ως αυτή καθορισθεί εις τους χάρτας τους καταρτισθέντας μερίμνη της επιτροπής ”.
Επομένως , η συνοριακή γραμμή του ποταμού αποφασίσθηκε να παραμείνει σταθερή σύμφωνα με το σχετικό άρθρο της Συνθήκης και να μην ακολουθεί τις μετατοπίσεις της κοίτης του ποταμού.
Όμως το τεχνικό έως και νομικό ζήτημα των τελευταίων εξελίξεων γύρω από τον ποταμό Έβρο, δεν έμεινε στις δύο αυτές πτυχές του ζητήματος , στο εσωτερικό της χώρας άλλα έγινε θέμα οξείας πολιτικής αντιπαράθεσης ειδικότερα ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην αξιωματική αντιπολίτευση όπως προαναφέρθηκε.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας διέψευσε τις κατηγορίες για εισβολή ξένης δύναμης στο ελληνικό έδαφος , καλώντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης (ιδιαίτερα τον ΣΥΡΙΖΑ) να μην αναπαράγουν fake news , ειδικά όταν σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών αναπαράγονται από ακροδεξιά κόμματα , όπως η Ελληνική Λύση , που κατά τον κ. Δένδια θέλουν να εξυπηρετήσουν τα υπαρξιακά τους προβλήματα, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος που κατά την εισήγηση του στην συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής, την Τρίτη 26 Μαΐου τόνισε, ότι οι χειρισμοί της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο θέμα ήταν οι καλύτεροι δυνατοί , ενώ είπε ότι θα προχωρήσει κανονικά η κατασκευή τοίχους στον Έβρο για την αποτροπή εισόδου παράνομων μεταναστών και την μεγαλύτερη ασφάλεια των συνόρων.
Από την πλευρά του το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο ΣΥΡΙΖΑ, με ανακοίνωση του το Σάββατο 23 Μαΐου κάλεσε την κυβέρνηση να δώσει εξηγήσεις αν όντως υπήρξε εισβολή σε ελληνικό έδαφος από την τουρκική πλευρά , ενώ η Ελληνική Λύση την ίδια μέρα με ανακοίνωσή της, αμφισβήτησε τις διαβεβαιώσεις του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών για την ακεραιότητα και το απαραβίαστο των συνόρων στον Έβρο , θυμίζοντας δηλώσεις του στο παρελθόν , όπου σύμφωνα με το κόμμα του Κυριακού Βελόπουλου είχε υποστηρίξει ότι ” για λίγα μέτρα γης δεν μπορεί να γίνει πόλεμος ”, καταγγέλλοντάς τον παράλληλα, ότι κατά την σύνοδο Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ η ελληνική αντιπροσωπεία ψήφισε Τούρκο πρόεδρο και κάλεσε τον Νίκο Δένδια να παραιτηθεί δείχνοντας ” υπευθυνότητα και σοβαρότητα ”.
Με βάση όλα τα παραπάνω, πέρα από την αυτονόητη απάντηση στις τουρκικές προκλήσεις από την ελληνική πλευρά όπως ορίζει το διεθνές δίκαιο , τίθεται και το θέμα της έγκυρης ενημέρωσης γύρω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, την ώρα που ο γείτονας εξ Ανατολών έχοντας υποστεί μια στρατηγική ήττα στον Έβρο, από τον περασμένο Μάρτιο συνεχίζει και κλιμακώνει τις προκλήσεις εναντίον της πατρίδας μας.
Σίγουρα σε κάποια φαινομενικά και τεχνικά ζητήματα όπως προσπάθησε να παρουσιάσει το συγκεκριμένο ζήτημα στον Έβρο η ελληνική κυβέρνηση με τις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών , ίσως δεν θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτές που υπάρχουν, όμως όλες οι κινήσεις και ενέργειες της Τουρκίας ακόμα και σε ζητήματα τεχνικής και νομικής υφής, ακόμα και αν τα δημοσίευμα της αγγλικής εφημερίδας δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα , γενικότερα αναδεικνύουν αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας και ακεραιότητας της Ελλάδας.
Ωστόσο μέσα από την υπεύθυνη και έγκυρη ενημέρωση που πρέπει να υπάρχει για τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ακόμα και από τον διεθνή τύπο , απαιτείται και στο εσωτερικό της χώρας ένα ενιαίο εθνικό μέτωπο απέναντι στην Τουρκία του προκλητικού προέδρου της Ρετζέπ- Ταγίπ Ερντογάν με τους κατάλληλους χειρισμούς που εκτός από την κυβέρνηση θα πρέπει να πρωτοστατήσουν περισσότερες κοινοβουλευτικές δυνάμεις της χώρας.
Αυτό γιατί οι καιροί είναι κρίσιμοι και απαιτούν σοβαρούς και υπεύθυνους χειρισμούς , ειδικότερα εντός της Ελλάδας, για αυτό ας ελπίσουμε ότι οι έχοντες την ευθύνη θα προστρέξουν προς την κατεύθυνση που κατά την άποψη μου είναι η μόνη ορθή εθνική επιλογή.