Αγία Σοφία και τζαμί – Μια προκλητική ενέργεια προς την Ελλάδα και την Διεθνή κοινότητα

του Θανάση Μανουσάκη

Άλλη μια προκλητική ενέργεια από την γειτονική χώρα σημειώθηκε την περασμένη Παρασκευή 10 Ιουλίου , μετά την απόφαση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ – Ταγίπ – Ερντογάν , με την υπογραφή σχετικού προεδρικού διατάγματος , για την μετατροπή του μνημείου της Αγίας Σοφίας σε τζαμί , μια ενέργεια που ουσιαστικά στρέφεται όχι μόνο κατά της Ελλάδας, ολοκλήρου του Ελληνισμού, αλλά προσβάλει και την παγκόσμια Χριστιανική κοινότητα, ιδιαίτερα την Ορθόδοξη, για ένα πολιτιστικό μνημείο με διεθνή σημασία και αξία.
Υπενθυμίζεται ότι η UNESCO που ανήκει στο σύστημα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) από το 1985 έχει χαρακτηρίσει την Αγία ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που υπάγεται σε ειδικό νομικό καθεστώς για το οποίο η γειτονική χώρα δεν έχει δικαίωμα και δεν μπορεί , να αδιαφορήσει.
Ωστόσο παρά τις σχετικές προειδοποιησεις της UNESCO για την προστασία και αξία των μνημείων , η τουρκική κυβέρνηση επιμένει στην ίδια προκλητική απόφαση όσον αφορά τη χρήση της Αγίας Σοφίας, αν και σε πρόσφατες δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Γιαβούζ Σελίμ Κιράν , αφού αναγνωρίζονται οι ευθύνες της χώρας για την προστασία όσον αφορά την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς , τονίζοντας παράλληλα ότι ” δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο για την αλλαγή ενός μνημείου πολιτιστικής κληρονομιάς και το δικαίωμα της κυριαρχίας δεν παραβιάζεται.
Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση μέσω δηλώσεων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη αλλά και με την παρουσία του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στο συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περασμένη Δευτέρα , αντέδρασε άμεσα στην προκλητική ενέργεια της Τουρκίας ,αποκομίζοντας μια καταρχήν θετική δήλωση από τον ύπατο αρμοστή εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ που τόνισε ότι ΄΄η Τουρκία θα πρέπει να σέβεται το διεθνές δίκαιο, διαμηνύοντας επίσης ότι η γειτονική χώρα πρέπει ” να δεσμευτεί κατηγορηματικά υπέρ των σχέσεων καλής γειτονίας των διεθνών συμφωνιών και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, προσφεύγοντας αν χρειαστεί στο Διεθνές Δικαστήριο ΄΄.
Το ζητούμενο ωστόσο κατά την προσωπική μου άποψη , πέρα από την στάση της διεθνούς κοινότητας που όπως προέκυψε κυρίως από τις τοποθετήσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, που χαρακτήρισε το συγκεκριμένο πολύ σοβαρό ζήτημα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς , εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας, και του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο που δήλωσε απογοητευμένος από την στάση της τουρκικής κυβέρνησης , αποφεύγοντας όμως να απαντήσει σε σχετική ερώτηση να αναφερθεί στην επιβολή κυρώσεων, αφορά κυρίως την στάση της ελληνικής κυβέρνησης , ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες εξελίξεις.
Ο προβληματισμός αυτός πολύ περισσότερο διατυπώνεται, μετά την πρόσφατη αποκάλυψη σύμφωνα με δήλωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Τσαβούσογλου, για μυστική συνάντηση των διπλωματικών συμβούλων στο Βερολίνο πριν από την σύνοδο του συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης , της επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη Ελένης Σουράνη,του διπλωματικού συμβούλου της Γερμανίδας καγκελαρίου Γιάν Χέκερ και του εκπροσώπου του Τούρκου προέδρου, Ιμπραχήμ Καλίν ,σε μια προκαταρκτική συζήτηση , αφού αμέσως μετά το συμβούλιο θα συζητούσε , σχετικά με την Τουρκία και την στάση της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ελληνική κυβέρνηση από την πλευρά της, δεν διέψευσε αυτή την συνάντηση , που σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές έγινε προκειμένου να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας , ειδικά σε αυτή την περίοδο όπου η ένταση στης ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι δύσκολα διαχειρίσιμη.
Με βάση όλες τις παραπάνω εξελίξεις η κυβέρνηση της χώρας μας, θα πρέπει να συνεχίσει σε διπλωματικό επίπεδο τι ενέργειες για καταδίκη της Τουρκίας από την διεθνή κοινότητα , που θα πρέπει να περιορίζονται μόνο στην λεκτική καταδίκη του γείτονα εξ Ανατολών, αλλά αν χρειαστεί να υπάρξουν κυρώσεις σε διπλωματικό επίπεδο που μπορεί να ξεκινούν από απελάσεις των Τούρκων διπλωματών έως και οικονομικές με εμπάργκο προϊόντων από την γειτονική χώρα.
Η προκλητική αυτή ενέργεια του Τούρκου πρόεδρου που ουσιαστικά δίνει το μήνυμα απαλλαγής , από το κεμαλικό παρελθόν, αφού ο αποθανών ηγέτης της Τουρκίας το 1934 με σχετικό διάταγμα είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία σε μουσείο, μια παρελκυστική κίνηση καλής θέλησης προς την Ελλάδα και τον χριστιανικό κόσμο, έχοντας προηγηθεί 12 χρόνια πριν τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής και της συνθήκης της Λωζάνης που διευθέτησε εδαφικά και μειονοτικά ζητήματα μεταξύ των δυο χωρών. Ιδιαίτερα και μετά την αφαίρεση των πινακίδων ως μουσείο , δεν θα πρέπει χωρίς δυναμική απάντηση να περάσει στην Ελλάδα και σε όλο τον χριστιανικό ιδιαίτερα ορθόδοξο κόσμο.
Πλησιάζοντας η ημερομηνίας της 24ης Ιουλίου, όπου στην Κωνσταντινούπολη θα πραγματοποιηθεί η επίσημη τελετή μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, η Ελλάδα δεν θα πρέπει να μην απαντήσει δυναμικά και πρέπει να εξαντλήσει όλα τα διπλωματικά μέσα , προκειμένου αυτή η πρόκληση της Τουρκίας να μην έχει συνέχεια και να μην υπάρξει εφαρμογή ενός κατά την γνώμη μου εγκλήματος κατά του παγκόσμιου πολιτισμού .
Ας ελπίσουμε για την ενίσχυση της διπλωματικής θέσης της χώρας μας, ότι η κυβέρνηση θα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες . Περισσότερα συμπεράσματα πάντως και ανάλυση των γεγονότων στο συγκεκριμένο πολύ σοβαρό ζήτημα πολιτιστικής κληρονομιάς και εξωτερικής πολιτικής , θα υπάρξει μετά την 24 Ιουλίου όπου θα πραγματοποιηθεί η όπως αναμένεται προκλητική ενέργεια της Τουρκίας και τότε θα μπορέσουν να υπάρξουν πιο ακριβή και αναλυτικά συμπεράσματα και τι μέλει γενέσθαι για τις περαιτέρω εξελίξεις .