Αλλαγή πλεύσης για την Ελληνική Δικαιοσύνη: ο Ρουβίκωνας Διαμεσολάβηση – Άρθρο της Όλγας Τσιπτσέ

30-11-2019: Έκδοση Νόμου 4640/2019. Σχεδόν 10 χρόνια μετά από τον πρώτο νόμο που εισήγαγε το Θεσμό της Διαμεσολάβησης στη χώρα μας, ως εναλλακτική μορφή επίλυσης διαφορών. Πλέον και με τον νέο Νόμο, αλλάζει το ύφος του Θεσμού, καθώς σήμερα περισσότερο από ποτέ, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη να αλλάξει το τοπίο στην Ελληνική Δικαιοσύνη. Μια δικαιοσύνη που δεν πέτυχε πλήρως το στόχο της καθώς οι ρυθμοί έκδοσης αποφάσεων και ο τρόπος απονομής της είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τη χώρα μας. Προβλήματα που μαζί και την οικονομική κρίση και τα φορολογικά αποτρέπουν τον οποιονδήποτε να επιχειρήσει στην Ελλάδα, να αναπτυχθεί η επαγγελματική ή / και προσωπική δραστηριότητα και γενικά προβλήματα που αποτρέπουν τη χώρα μας να θεωρηθεί ανταγωνιστική.

Ο νέος Νόμος:
Η Διαμεσολάβηση είναι ένας τρόπος επίλυσης διαφορών εκτός δικαστηρίων, μέσω ενός ουδέτερου τρίτου, του Διαμεσολαβητή, ειδικά εκπαιδευμένου. Συνήθως είναι δικηγόρος αλλά δεν είναι μόνο δικηγόρος.
Πλέον, συγκεκριμένες αγωγές, που θα αναφερθούν παρακάτω, θα πρέπει, πριν δικαστούν στα Ελληνικά Δικαστήρια να έχει προηγηθεί:
– ενημέρωση από το Δικηγόρο προς τον εντολέα του για το Θεσμό της Διαμεσολάβησης που θα πιστοποιείται εγγράφως &
– μία συνάντηση με Διαμεσολαβητή όπου θα γίνει προσπάθεια επίλυσης διαφοράς εξωδικαστικό και επίσης πρέπει να αποδεικνύεται εγγράφως.

Αν δε προηγηθούν οι ανωτέρω δύο όροι, οι αγωγές θα απορρίπτονται ως Απαράδεκτες. Όμως, ποιες είναι οι υποθέσεις για τις οποίες αυτό θα είναι υποχρεωτικό; Θα είναι για όλες τις υποθέσεις;
Η απάντηση είναι: Μόνο μερικές υποθέσεις πρέπει να πληρούν τον 2ο όρο, ενώ ο 1ος όρο ισχύει για όλες τις υποθέσεις.
Σε ό,τι αφορά τον 2ο όρο, οι υποθέσεις που θα επηρεαστούν θετικά από την αλλαγή αυτή είναι οι εξής:

Άρθρο 6 Ν. 4640/2019: Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία Διαμεσολάβησης – Υπαγόμενες διαφορές:
1. Οι παρακάτω αστικές και εμπορικές διαφορές υπάγονται στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης, εφόσον τα μέρη έχουν εξουσία διάθεσης του αντικειμένου της μεταξύ τους διαφοράς:α) Οι οικογενειακές διαφορές, εκτός από αυτές των περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 1 (διαζύγιο, ακύρωση γάμου, αναγνώριση της ύπαρξης ή της ανυπαρξίας γάμου), καθώς και εκείνες της παραγράφου 2 του άρθρου 592 Κ.Πολ.Δ.(προσβολή πατρότητας, μητρότητας κ.λ.π.), β) Οι διαφορές που εκδικάζονται κατά την τακτική διαδικασία και υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του Μονομελούς Πρωτοδικείου, αν η αξία του αντικειμένου της διαφοράς υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και Πολυμελούς Πρωτοδικείου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, γ) Οι διαφορές για τις οποίες σε έγγραφη συμφωνία των μερών προβλέπεται και είναι σε ισχύ ρήτρα διαμεσολάβησης. Στις ανωτέρω περιπτώσεις για το παραδεκτό της συζήτησης της αγωγής που τυχόν θα ασκηθεί, κατατίθεται μαζί με τις προτάσεις της συζήτησης της υπόθεσης πρακτικό της υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας διαμεσολάβησης.
2. Εξαιρούνται από την υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης της παραγράφου 1 οι διαφορές στις οποίες διάδικο μέρος είναι το Δημόσιο, Ο.Τ.Α. ή Ν.Π.Δ.Δ..
3. Η προσφυγή των μερών στη δικαστική μεσολάβηση δεν απαλλάσσει τα μέρη από την υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης.

Η ισχύς του νόμου αυτού ξεκινά με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς, όταν α) από τη 15η Ιανουαρίου 2020 ξεκινά η ισχύς για τις οικογενειακές διαφορές, εκτός από αυτές των περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 1, καθώς και της παραγράφου 2 του άρθρου 592 ΚΠολΔ και β) από τη 15η Μαρτίου 2020 ξεκινά η ισχύς για τις διαφορές που εκδικάζονται κατά την τακτική διαδικασία και υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του Μονομελούς Πρωτοδικείου αν η αξία του αντικειμένου της διαφοράς υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου.

Αν δε τηρηθούν λοιπόν οι όροι όπως περιγράφονται στον νέο νόμο, δε θα μπορεί ο ενάγων να προχωρήσει στην Αγωγή χωρίς αυτή να απορριφθεί για τυπικούς λόγους.

Λίγα λόγια για το Θεσμό:
Η διαμεσολάβηση είναι πολύ γρήγορη διαδικασία καθώς απαιτούνται από 8 εως 24 ώρες για να επιλυθεί μια διαφορά έναντι των 3-8 χρόνων που απαιτούνται να λυθούν διαφορές στα δικαστήρια ανάλογα με διαφορά.

Σχεδόν όλοι έχουμε εμπλακεί με κάθε τρόπο σε κάποια ακροαματική διαδικασία (ως διάδικοι, ως μάρτυρες, ως πραγματογνώμονες, κλπ) και ξέρουμε ή αν δεν έχουμε εμπλακεί έχουμε ακούσει τι συμβαίνει, πόσο δύσκολη διαδικασία και ψυχοφθόρα, πόσος χρόνος και χρήμα σπαταλιέται κλπ.

Η διαμεσολάβηση είναι, εκτός από πολύ γρήγορη και πολυ ΦΘΗΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: απαιτείται μια μικρή αμοιβή για το Διαμεσολάβητή ανά ώρα, η οποία επιμερίζεται στα μέρη (50 ευρώ την ώρα) και απαιτείται η αμοιβή των δικηγόρων των μερών.
ΜΟΝΟ!
Στα δικαστήρια υπάρχει μεγάλη οικονομική επιβάρυνση των διαδίκων γα κάθε ενέργεια (παράσταση για κατάθεση, για αναβολή, παράβολο και παράσταση για έφεση κλπ, για λοιπές εργασίες), στα δικαστήρια υπάρχουν πολλά έξοδα για επιδόσεις και μεγάλα ποσά για Δικαστικό Ένσημο ΠΛΕΟΝ ΚΑΙ στις αναγνωριστικές αγωγές, ΕΝΩ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΕΞΟΔΑ δεν υπάρχουν στη Διαμεσολάβηση!

Κυρίως όμως στη Διαμεσολάβηση υπάρχει ΕΧΕΜΥΘΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ!

Τα ραντεβού κλείνονται από τα μέρη και όχι από τη Γραμματεία των Δικαστηρίων, ώρες και μέρες που βολεύουν τα μέρη, σε τόπο που παρέχει εχεμύθεια και ανάμεσα στα μέρη αλλά και προς τρίτους που δεν μπορούν να είναι παρόντες εκτός αν επιβάλλεται για λόγους που εξυπηρετούν τη διαδικασία.

Λοιπές υποχρεώσεις βάσει του νέου νόμου:
Η υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης λαμβάνει χώρα το αργότερο εντός είκοσι (20) ημερών από την επομένη της αποστολής στον διαμεσολαβητή του αιτήματος προσφυγής στη διαδικασία διαμεσολάβησης από το επισπεύδον μέρος. Αν κάποιο από τα μέρη διαμένει στο εξωτερικό η ως άνω προθεσμία παρεκτείνεται έως την τριακοστή (30ή) ημέρα από την επομένη της αποστολής του αιτήματος στον διαμεσολαβητή.
Η υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα και δεν τηρούνται πρακτικά.
Μετά το πέρας της υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας συντάσσεται πρακτικό από τον διαμεσολαβητή που υπογράφεται από τον ίδιο και όλους τους συμμετέχοντες και αν επακολουθήσει άσκηση αγωγής ή αν έχει ήδη ασκηθεί, αυτό κατατίθεται στο δικαστήριο επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της υπόθεσης μαζί με τις προτάσεις. Στο πρακτικό αυτό αναγράφεται υποχρεωτικά ο τρόπος γνωστοποίησης της υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας στα μέρη και η συμμετοχή τους ή μη σε αυτήν.
Στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία τα μέρη παρίστανται μαζί με νομικό παραστάτη.
Στην περίπτωση νομικών προσώπων ο νόμιμος εκπρόσωπος δύναται να διορίζει αντιπρόσωπο με εξουσιοδότηση και θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία δυνάμει εξουσιοδότησης μόνη η συμμετοχή του νομικού παραστάτη του μέρους, του οποίου αποδεδειγμένα δεν είναι δυνατή η φυσική παρουσία, ιδίως, στις περιπτώσεις που αντιμετωπίζει δυσκολία μετακίνησης λόγω σοβαρής ασθένειας ή αν δεν υπάρχει δυνατότητα τηλεδιάσκεψης μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή άλλου συστήματος τηλεδιάσκεψης ή αν είναι κάτοικος εξωτερικού.
Το δικαστήριο που επιλαμβάνεται της διαφοράς δύναται να επιβάλει στο μέρος που δεν προσήλθε στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης, παρότι έχει κληθεί προς τούτο, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, χρηματική ποινή η οποία δεν μπορεί να είναι κατώτερη από εκατό (100) ευρώ και μεγαλύτερη από πεντακόσια (500) ευρώ, συνεκτιμώμενης της εν γένει συμπεριφοράς του και των λόγων μη προσέλευσης.

Γιατί αλλάζει πλέον η πάγια πρακτική της πλήρως Δικαστικής οδού;
Ζούμε σε ένα περιβάλλον παγκοσμιοποιημένο, ο κόσμος, οι επιχειρήσεις κινούνται γρήγορα και υπάρχουν απαιτήσεις να τακτοποιούνται ζητήματα που προκύπτουν άμεσα και ουσιαστικά. Η Ελλάδα πρέπει να παρέχει διαδικασίες που θα την καθιστούν ανταγωνιστική και θα προσφέρει κίνητρα ώστε να επιλεγεί ως τόπος δραστηριοτήτων. Στην Ευρώπη, οι τακτικές αυτές είναι εδώ και χρόνια δοκιμασμένες και πετυχημένες και είναι αυτό που ζητούν και οι ξένοι επενδυτές που μέχρι τώρα αποκλείουν τη χώρα μας για όλες τις εγγενείς ανωμαλίες που έχει.

Με αυτή τη νέα τακτική η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει δραστικές διαδικασίες που παράγουν αποτέλεσμα και δεν κολλούν σε γρανάζια όμως υπάρχει και μία ακόμη συνέπεια. Ο δικηγόρος έχει απαξιωθεί τα τελευταία χρόνια, έχει χάσει την αίγλη του και το κύρος του! Μέσω της διαδικασίας της Διαμεσολάβησης, και της συμβολής των δικηγόρων που θα παρέχουν στη διαδικασία, η οποία συμβολή θα είναι άκρως ουσιαστική και δραστική, το κύρος και ο ρόλος των δικηγόρων θα αναβαθμιστεί και οι εντολείς θα μπορούν να απολαύσουν το έργο των νομικών παραστατών τους που στα δικαστήρια πλέον δεν είναι εμφανές.

Γράφει η Όλγα Ν. Τσιπτσέ
LL.M Παρ΄Αρείω Πάγω
Δ.Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ, Adr Group UK, InADR USA & Ειδικώς μετεκπαιδευθείσα στα χρηματοπιστωτικά ζητήματα από την ΕΕΤ
(Διαμεσολαβήτρια Αστικών-Εμπορικών-Οικογενειακών υποθέσεων Ηλεκτρονικής &Τραπεζικής διαμεσολάβησης)
GDPR – DPO exp.
Πρόεδρος του EADPP GREECE’S BRANCH & μέλος επιτροπής πιστοποιήσεων EADPP